Yılmaz Sevgül ve Güray Ekici Antalya Sivridağ eteklerindeki Sinema Perdesi yüzeyinde 28 aralık 2009’da yeni bir geleneksel rota açmışlar. Yılmaz Sevgül “Kozmik” rotasının tırmanış hikayesini ve rotaya ait teknik bilgileri bizlerle paylaşıyor. Serkan Küçük’e ait fotoğraflar eşliğindeki bu tırmanışın öyküsünü beğeniyle okumanız dileğiyle…
Sinema Perdesi’ni 1994 yılında Akdeniz Üniversitesi Dağcılık Kulübü’nün bir faaliyeti esnasında keşfediyoruz. Uzun masif yüzeyleri olan, ilk bakışta bütün tırmanıcı ve dağcıları etkileyen, Sivridağ’ın eteklerindeki bu bölüme şekli nedeniyle, görür görmez Sinema Perdesi ismini veriyoruz. Dibine çekinerek gittiğimiz masif, slab ve kireç taşı yüzeylerinde yıllarca sürecek temaslarla her tür fiziksel zorluğun yaşanacağı tırmanışların keşfini başlatıyoruz.
O yıllarda ilk tırmanışları belirgin olan hatlardan iki üç ip boyu tırmanarak geri dönüyoruz. Özelikle TDF’nin 1996 yılında Sivridağ’ın eteğinde yaptığı Uluslararası Kaya Tırmanış Kampı’na birçok yerli ve yabancı dağcı katılmıştı. Zamanının seçkin Türk tırmanıcılarıyla (Kürşat AVCI, Engin KÜLHOĞLU, Metin YILMAZ, Güçlü ÖZEN, Hüseyin AKTAŞ, Mahmut GÜL ve ismini hatırlayamadığım birçok tırmanıcı) birlikte hem Sivridağ’ın doğu yüzeyinin eteklerinde hem de Sinema Perdesi’nin sağ tarafındaki masif yüzeylerden uzak durarak 150 metreye varan geleneksel tırmanışlar yapıyoruz. Daha sonraları, Sinema Perdesi üzerinde birçok kez alışılagelmiş rotaların tekrarlarını yapmaya devam ederken yavaş yavaş sağ taraftaki masif, slab yüzeylerin altından tırmanış denemelerine başlıyoruz. Masif, çatlaksız pozitif ilerleyen bu yüzeylerde bazen 15-20 metre kadar ara emniyet noktası almadan denge tırmanışı yaparak yüzeyin üzerinde 100 metre kadar tırmanmayı başarıyoruz. 100 metreden sonra ara emniyet noktası almanın mümkün olmadığını düşünerek daha yukarılara ancak spor alpin tarzı deneyerek çıkıyoruz. 1997 yılında ilk spor-alpin rotayı yukarıdan aşağıya inerek bolt sürücüsüyle 8mm’lik mağaracı boltu çakarak açıyoruz. 60 metrelik bölüme toplamda 11 adet bolt çakmış aralarda da sikke ve takoz kullanmıştık. O günün koşularında şarjlı matkap olmadığından rotayı böyle açmak zorunda kalmıştık. (Bugün için yukarıdan aşağıya sadece takozların yerleştirilemediği ya da sikkelerin çakılamadığı yerlere bolt çakılsa bile spor-alpin rota olmayacaktır. Bu tür rotalar spor rota konumunda anılırlar.) 11 adet boltu, bolt sürücüsüyle ancak iki günde çakabilmiştik. Daha sonraları şarjlı matkapla aşağıdan yukarıya mağaracı boltlarını söküp yerine tırmanış boltlarını çakarak rotayı tekrar revize ediyoruz. Bu rotayı boltlu açmamla ilgili özeleştirimi daha önce yazdığım “Boltun Sıcak Kollarında Alpinizim” isimli yazımda uzun uzun anlatmıştım.
Bugün Sinema Perdesi’nde toplamda 9 adet rota var. Bunların 8 tanesi geleneksel teknikle açılmış rotalardır. Daha önce Sinema Perdesi’nde açılmış rotaların, spor alpin rota da dahil, en yüksek zorluk derecesi VI+ idi. Aradan geçen 16 yıl içinde, Sivridağ ve Sinema Perdesi üzerinde, geleneksel ve temiz tırmanış adına yaptığımız bu son tırmanışla birlikte çıtayı bir adım daha yükseltmeyi başardık diyebiliriz. Uzun yıllardır Sinema Perdesi üzerinde yukarıya akıcı zorlukta gidebilecek rotalar üzerinde hep düşünüyorduk. Bugün artık başarmış olduğumuz bu rotayı defalarca kez gözlemleyip fotoğraf üzerinde incelemiştim. Tek ve en önemli sorun 3. ve 4. ip boylarında uzun mesafe ara emniyet noktası alamıyor olmamızdı. Bu gibi durumların üstesinden gelebilmek için fiziksel güç ve yeteneklerden önce psikolojik hazırlık ve yeterlilik gerekiyordu. Bazı etaplarda ilerlerken kolay da olsa 12 metre kadar ara emniyet noktası alamıyor olmamız bizi açıkçası ürkütüyordu. Pozitif bir yüzeyde böyle bir mesafeyi düşmek zorunda kalırsak olabilecekleri bu kadar arama kurtarma tecrübesi olan bizler bile hayal edemiyorduk. Açıkçası bizim düzeyimizdeki tırmanıcılar için bir adım ötesine hamle yapma cesareti göstereceğimiz bir tırmanıştı.
Ön hazırlıkları yapıp rotayı son bir kez görerek inceledikten sonra güneşli ve soğuk bir havada sabah erkenden Sivridağ’ın eteğine hareket ediyoruz. Benimle birlikte bu tür tırmanışlarda oldukça deneyimli olan Güray EKİCİ tırmanırken, Serkan KÜÇÜK de, Kuzey Rotası’nın (spor-alpin rota) üzerinde daha önce tırmanırken bıraktığımız sabit statik ip hattından jumarla yukarı çıkarak tırmanışın fotoğraflarını çekmek için hazırlanıyor. Hem izlemek hem de bize destek vermek için Ulaş YİĞİT, Semih ULUSU adında iki öğrencimiz de ekibe katılıyor. Rotanın dibinde hazırlıkları yapıp, ilk ip boyuna girip kolay bir tırmanışla kısa sürede ilk istasyona ulaşıyorum. Güray ve Serkan 8.6 mm’lik iplerin ucuna bağlanarak altlı üslü aynı anda tırmanışa başlıyorlar. İkisinin de ip boşlarını alarak yanıma gelmelerini sağlıyorum. Bu ip boyundan sonra daha önce tırmanılmamış hattı tırmanmaya başlıyoruz. Serkan da sabit statik ip hattına girerek sağ taraftan jumarlarla tırmanıyor. İlk başlarda son derece kolay ilerleyen tırmanış hattı yukarılara çıktıkça zorlaşıyor. 3. ip boyunda alınan iki ara emniyet noktasından sonra yaklaşık 10-12 metre kadar ara emniyet noktası alamadan ilerliyorum. Bize göre son derece kolay tırmanılan bu etabı sorunsuz geçiyoruz. 4. ip boyunda ilk 10 metreden sonra rota hattında kilit diyebileceğimiz 4-5 metrelik bir pasajı zorlanarak da olsa geçiyoruz. O ana kadar ara emniyet noktalarında hiç sikke kullanmamıştık. Sağlam alınabilecek ara emniyet noktasının fazlaca aşağıda olması nedeniyle, bizden sonra tırmanacakları da düşünerek, tüm rota boyunca tek bir orta boy yaprak sikkeyi ince bir çatlağa iyi şekilde çakarak kilit geçiş üzerinde bırakıyoruz. Kilit geçiş 3 parmağın gireceği bir cepte sona eriyor. Yukarıda büyük bir oyuğun içinde saklı duran çatlak içinden yaylı takozla ara emniyet aldıktan sonra yukarıdaki küçük ağaca kadar tırmanıyorum. Yüzeyde ara emniyet noktası alacağımız bir çatlağın bulunmadığı bu ortamda slab kayanın içinden çıkan küçük selvi ağacının dibine yardımcı ipi takıp hafifçe zorluyorum. Yerinden hiç oynamayan küçük ağacın üzerine 4-5 metrelik bir düşüşte yerinden kopabileceği ihtimalini düşünerek, yukarıya hafif sağa doğru tırmanışı sürdürüp kendimi çatlağın içine atıyorum. Yaylı takozlarla ara emniyet noktalarını çatlak içinde almaya başlayınca daha güvenli bir şekilde tırmanışı sürdürüyorum. Çatlak boyunca ilerleyip sağdaki spor alpin rotanın bitiş istasyonunda kendimi ağaç ve bolttan askı istasyona alıyorum. Güray da tırmanarak askı istasyona geldiğinde birbirimizi tebrik ediyoruz. Daha sonrada sağ taraftaki rotanın boltlu ana istasyonları üzerinden kısa sürede aşağıya inip tırmanışı sorunsuz bir şekilde tamamlıyoruz.
Yılar önce Sinema Perdesi’ndeki masif, slab, gri kireç taşı yüzeylerine her bakışımızda geleneksel tırmanış teknikleriyle tırmanmayı hayal ediyorduk. Sırf bu hayalden dolayı bana göre dağcılık değerlerinden bile taviz vererek boltlu rota açıp tırmanmıştık. Bugün için boltsuz, serbest ve temiz sayılacak tırmanış hayalimiz gerçeğe dönüştü diyebiliriz… Aslında Sinema Perdesi’nde ilk yaptığımız tırmanış hamlelerinden bu güne kadar geçen 16 yıl boyunca yüzeydeki bazı ağaçların kuruması ve kopması dışında hiçbir şey değişmedi. Biz ise geçen 16 yıl boyunca Sinema Perdesi’ndeki kaya yüzeylerinde etik, psikolojik ve fiziksel olarak kendimizi yetiştirip, bedenimizi törpüleyerek her yönüyle kısa bir gelişim, dönüşüm süreci yaşadık.
Rotanın Teknik Bilgisi
Nasıl Ulaşılır?
Antalya’nın batısında dağların içine doğru giden Altınyaka yolu takip edilir. 10km kadar sonra Gedeller Köyü’ne ulaşılır. Altınyaka yolundan sola doğru giren toprak yol 2km kadar takip edilerek yol kenarında ağaç üzerinden akan doğal su kaynağının yanında arabadan inilir. Su kaynağının solundan giden patikada 15 dk yürüdükten sonra Sivridağ çadırlı kamp alanına ulaşılır. Kamp alnından Sivridağ’ın sol tarafındaki yüzeylere baktığınızda Sinema Perdesi’ne benzeyen yüzeyi göreceksiniz. Sinema Perdesi’ni görerek ormanın içinden batı yönünde yürüyerek 10-15 dk içinde tırmanılacak rotanın dibine ulaşılır.
Kamp alanında su yok. Yolun kenarındaki akan sudan bol miktarda su alınarak kampa gidilmeli. Haziran, temmuz, ağustos aylarında aşırı sıcaktan bölgede tırmanış yapmak zordur. Diğer dokuz ay boyunca tırmanış yapmak daha uygun olacaktır.
Rotanın yeri: Antalya- Sivridağ-Sinema Perdesi
Rotanın adı: Kozmik
Rotanın uzunluğu: 160 metre
Rotanın zorluğu: VI,VII-
Rota Tekniği: Geleneksel
Tırmanış ekibi: Yılmaz SEVGÜL, Güray EKİCİ, Serkan KÜÇÜK
Tırmanış tarihi: 28.12.2009
Tırmanış süresi: 3-4 saat
Hava-Yönü: Açık-Doğu
Kullanılan malzeme: 2 adet 8.6mm 60 metre uzunluğunda dinamik ip, 15 adet ekspresten oluşan bir ekspres takımı, bir adet stoper takımı, bir takım stoper, 10 adet çeşitli ebatlarda yaylı sıkıştıraç (friend), 10 adet kilitli karabina, 8 adet HMS, 10 adet perlon bant, 3 adet kask, 3 adet iniş malzemesi (ATC, Sekizli)
Rota açıklaması:
Sinema Perdesi’ndeki spor-alpin Kuzey Rotası’nın sol tarafındaki geleneksel açılan rotadır. Başlangıcı geleneksel olan spor-alpin rotanın ilk ip boyundan başlayıp, ilk ip boyundan sonra sola V şeklinde açılan geniş bacanın sağ yüzeyinden devam ediliyor. Daha sonra rota, spor-alpin Kuzey Rotası’nın en üst istasyonuna sol taraftan tırmanılarak bitiriliyor.
1. İp boyu:
Yarım bacanın 8 metre kadar solundan direk yukarıya doğru tırmanış başlıyor. Tırmanış yukarıdaki derin çatlağın içine kadar akıcı devam ediyor. Çatlağın başlangıcının sağ tarafında kum saatinden ara emniyet noktası alınıyor. Derin çatlağı 3-4 metre devam ettikten sonra çatlağın bitiminde önce sağa sonrada sola yukarı doğru tırmanış devam ederek küçük setin üzerinde yan yana çakılmış iki bolttan ana istasyon alınıyor. Kaya sağlam, ara emniyet noktaları kum saatinden ve takozla alınıyor. Uzunluk 50 metre. Zorluk derecesi IV+.
2. İp boyu:
Boltlu istasyonun sol tarafındaki V şeklinde yukarı doğru açılan geniş bacanın içine 4-5metre slab yüzeyde tırmanarak ulaşılıyor (V). Yukarıdaki küçük balkon yüzey hedeflenerek tırmanılıyor. Balkonun 5-6 metre altındaki büyük kum saatinden ana istasyon alınıyor. Kaya sağlam, ara emniyet noktası kum saatlerinden ve takozlarla alınıyor. Uzunluk 25 metre. Zorluk derecesi V.
3. İp boyu:
Ana istasyondan balkonun üstündeki sola doğru eğimli dar çatlağın başlangıcına tırmanılıyor. Balkonun altındaki kum saatinden ara istasyon alınıyor. Balkonun üstündeki dar çatlak tutularak sola doğru tırmanılıp takozla ara emniyet noktası alınıyor (VI). Çatlağın üzerine basarak hafif sağa doğru slab yüzeyde uzun süre ara emniyet noktası alınmadan denge tırmanışı yapılıyor (yaklaşık 10-12 metre, V+.) Ulaşılan dar çatlaktan stoperle ara emniyet noktası alındıktan sonra sola doğru balkon altındaki büyük kum saatine doğru tırmanılıp ana istasyon alınıyor. Kaya sağlam, emniyet noktası kum saatlerinden ve takozlarla alınıyor. Uzunluk 40 metre. Zorluk derecesi VI,V+.
4. İp boyu:
Ana istasyondan sola yukarı doğru tüm rotanın en zor kısmı olan bu slab yüzeyde denge tırmanışıyla geçiliyor. (Kilit geçişin altında kum saati ve takozlarla sağlam ara emniyet noktası alınıyor. Kilit geçiş mesafesi 4-5metre, VII-. ) Kilit üstünde tırmanış hattı slab yüzeyde küçük ağaca kadar devam ediyor. Ağaçtan alınan ara emniyet noktasından sonra sağ yukarıdaki belirgin çatlağa ara emniyet noktası alınamadan slab yüzeyde denge tırmanışıyla ulaşılıyor (VI). Çatlak hattan Sinema Perdesi’nin klasikleşmiş spor-alpin rotasının bitimindeki ağaç ve tek bolttan ana istasyon alınıyor. Kaya sağlam, ara emniyet noktaları takoz, kum saati ve tek ağaçtan alınıyor. (Kilit geçişte ince bir çatlakta iyi çakılmış orta boy yaprak sikkeyi bıraktık. Rotayı tırmanmak isteyenlerin yanlarında sikke ve çekiç getirmelerine gerek yok.) Uzunluk 45 metre. Zorluk derecesi VII-,VI.
İniş:
Tırmanış boyunca ana istasyonlarda kullanılan kum saatleri üzerinden, ya da sağ tarafındaki spor-alpin rotanın ana istasyonlarından aşağıya iniliyor.
Yılmaz SEVGÜL
İletişim: ysevgul [at] yahoo.com