2014 senesinde gerçekleşen Buz Tırmanış Çalıştayı sonrasında Türkiye’nin ilk buz tırmanış festivali bu yıl “Erzurum Büyükşehir Belediyesi Uluslararası Buz Tırmanış Festivali” adıyla 21-25 Ocak tarihleri arasında gerçekleşti. Erzurum Büyükşehir Belediyesi ve Erzurum Valiliği desteği ile ATAK Arama Kurtarma ve Spor Kulübü Başkanı Çetin Bayram’ın organize ettiği festivalin merkezi, Erzurum’un Uzundere ilçesiydi. Festival tarihinden 5 gün önce Tunç Fındık ve Ozan Palut ile birlikte Erzurum’a gittik. Bölgede keşifler yapıp birkaç rotanın ilk çıkışlarını gerçekleştirdik. Keşifler ve festival sırasında Çetin Bayram’ın öğrencileri de bizlere çok yardımcı oldular. Bu anlamda lojistik destek yönünden şanslıydık.
Uzundere ilçesine bağlı Kirazlı ve Cevizli köyleri mevkilerinde açtığımız yeni rotalar;
*** TEK İP BOYLU ŞELALELER ***
Sakalaçarpan (25m, WI3), Cevizli Köyü
Ulaşım: Uzundere İlçesi’ne araçla yaklaşık 50 dakika mesafede bulunan Cevizli Köyü’ne girdikten sonra köy kahvesine gelmeden hemen önceki soldan aşağı doğru inip, ilk sağa girip köyün çıkışına kadar ilerleyin. Cevizli Boğazı olarak adlandırılan bu vadide ilerleyip, yola devam edebildiğiniz kadar edin ve aracınızı uygun bir yere park edin (uygun koşullarda su bendine kadar araçla ulaşabilirsiniz). Su bendini aşıp ilerlerken (yaklaşık 3-5 dakika) sağ tarafınızdaki küçük vadide göreceğiniz ilk şelale, Sakalaçarpan Şelalesi’dir.
İlk Çıkış: Tunç Fındık – Anıl Şarkoğlu, 17 Ocak 2015
Tırmanış: Uzunluğu toplamda 22 metre olan bu şelale genelde pozitif yükseliyor. İlk lider deneyimi ve bölgeye ısınmak için mükemmel diyebiliriz.
Buz Kalitesi: İlk tırmanışını yaptığımız zaman buz kalitesi çok iyi olmasa da emniyetli tırmanış imkanı verdi. Fakat bu mevsime bağlı bir durum olduğu için tırmanış öncesi kontrol etmekte fayda var.
İrtifa: 1600m
Zorluk: WI2 / WI3
Tırmanış Malzemesi: Kask, çift buz aleti, krampon, 13-16 cm buz vidaları (6-8 adet), 6-8 adet ekspresbant, çift ip veya tam ip (mümkünse dry özellikli), 60-120 cm perlon bantlar, 2x kilitli karabina, bırakma pürsik ve perlonları
İniş: Şelale bitiminde kayalık setin sağ tarafında 2 adet bolt ile yapılmış emniyet istasyonu bulunmaktadır.
Anıl Sakalaçarpan şelalesini tırmanırken - Foto: Tunç Fındık
Sakalaçarpan Genel Görünüm - Foto: Tunç Fındık
Şelale girişi - Foto: Tunç FındıkSol Kroşe (30m, WI3+), Cevizli Köyü
Ulaşım: Sakalaçarpan Şelalesi ile aynı vadide bulunan Sol Kroşe’ ye ulaşmak için, su bentlerini geçtikten hemen sonra soldan yükselen ve sonunda dar bir kanyona bağlanan hafif eğimli yüzeyde yükselin ve kanyonun girişine gelin. Zaten yükselirken kanyon içerisinde donmuş olan şelalenin üst kısımlarını görüyor olacaksınız. Kanyonun girişi geniş, devamı ise oldukça dar (dar kısımları bir kişinin yürüyebileceği genişlikte). Kanyonun bitiminde eğimin arttığı ve ana buz kütlesine bağlandığı yerde durun ve tırmanışa buradan başlayın çünkü özellikle sezonun ilk tırmanışlarında liderin düşüreceği buz parçalarından emniyetçinin korunması gerekecek. Bu rotada emniyetçi sağ tarafını korurken düşen buz parçaları sebebiyle sürekli sol tarafını sakınmak zorunda kalıyor. Rotanın ismi hakkını veriyor yani.
İlk Çıkış: Tunç Fındık – Anıl Şarkoğlu, 17 Ocak 2015
Tırmanış: Uzunluğu toplamda tabanından itibaren 27 metre olan bu şelale pozitif bir eğimle başlayıp son 15 metresi dikleşiyor. Sakalaçarpan şelalesinde tırmandıktan sonra ikinci tırmanış için mükemmel.
Buz Kalitesi: Kanyon içerisinde kaldığı için sürekli gölgede olan bu şelalede buz kalitesi oldukça iyi. Büyük ihtimal kış aylarında sürekli tırmanış imkânı verdiğini düşündüğümüz bu şelale bizi oldukça keyiflendirmişti.
İrtifa: 1600m
Zorluk: WI3 / WI3+
Tırmanış Malzemesi: Kask, çift buz aleti, krampon, 13-16 cm buz vidaları (6-8 adet), 6-8 adet ekspres bant, çift ip veya tam ip (mümkünse dry özellikli), 60-120 cm perlon bantlar, 2x kilitli karabina, bırakma pürsik ve perlonları
Not: Kanyonun tabanı buz olduğu için girişinde krampon takılması tavsiye olunur.
İniş: Şelale bitiminde sol taraftaki kaya bloğunda 2 adet bolt ile yapılmış emniyet istasyonu bulunmaktadır.
Tunç Fındık Sol Kroşe'yi tırmanırken - Foto: Tunç Fındık arşivi
Tunç şelale bitiminde - Foto: Tunç Fındık arşivi
Anıl ve Tunç - Foto: Tunç Fındık arşivi*** ÇOK İP BOYLU ŞELALELER ***
Nakavt (300m, WI5+/WI6-), Cevizli Köyü
Ulaşım: Uzundere İlçesi’ne bağlı Kirazlı Köyü’ne ulaştıktan sonra yayla evlerine doğru arazi aracıyla 40-45 dakika süresince yükselin. 2300 metre yükseklikteki yayla evlerine ulaştığınızda aracınızı buraya bırakıp rotanın dibine yürüyerek gitmeniz gerekiyor. Yüzünüzü büyük yayla evine çevirdiğinizde sağınızda kalan Güllü Dağı’nın (2933 metre) kuzey-kuzeybatı yüzünde gölgede kalan büyük vadi tabanını hedef alın ve ~45 dakika yürüyüş ile rotanın altına varın. Rota yaklaşımında vadi girişinde derin karla karşılaşabilirsiniz, ayrıca rota tabanına ilerlerken krampon takmanız ve 3-4 metrelik kısa buz etapları geçmeniz gerekebilir.
İlk Çıkış: Tunç Fındık – Anıl Şarkoğlu, 18 Ocak 2015
Süre: 5 saat çıkış, 1 saat iniş (aynı rota üzerinden)
Buz Kalitesi: Yer yer kaya üzerinde ince buz ve sağlam olmayan sarkıtlar barındırsa da rotanın genel buz kondisyonu güzel ve zevkli bir tırmanış imkânı tanıyor.
İrtifa: Rota başlangıcı ~2500m
Zorluk: WI5+ / WI6
İP BOYLARI:
1.İp boyu (WI3/WI3+, 55m)
Yaklaşık 5 metrelik bir buz parçası üzerinde yükseldikten sonra 7-8 metre kadar da sert kar yüzeyde yükselerek sağ kulvarda bulunan buza yan geçin. 10-12 metre yüksekliğindeki buz kulvarını çıkıp sağda kaya babalarının olduğu yüzeyde ilk istasyonunuzu kurun (2 buz vidası).
2.İp boyu (WI3/WI3+ & M2, 45m)
İlk istasyon noktasından hafif sola doğru yükselip yaklaşık 5-6 metre buz kalitesi çok kötü (altı kaya) fakat eğimi pozitif bir yüzeyde tırmanıp sonra sert karda 15 metre kadar hafif eğimde yükselin ve büyük buz perdesinin tabanına ulaşın. Kütlenin tabanından da 15 metre kadar yükselip büyük buz kütlesine tırmanacağınız büyük sete varın ve ilk istasyonunuzu bu kütle üzerinde kurun (2 buz vidası).
3.İp boyu (WI5+/WI6-, 55m)
Yaklaşık 15 metre yüksekliğinde bir buz perdesi. Eğimi tam dik yani 90 derece olan bu perde tırmanışın en zevkli etaplarından biri. 15 metre yüksekliğindeki bu etabı tırmandıktan sonra yaklaşık 60-70 derece eğimde 7-8 metre kadar daha ikinci küçük perdenin dibine tırmanıp 5-6 metre kadar daha 90 derece buzda tırmanın ve ilk dik buz etabını bitirin. Yaklaşık 15 metre kadar daha yükselip 3. İstasyonu kurun (2 buz vidası).
Anıl 5. ip boyunun başlangıcında - Foto: Tunç Fındık
Tunç istasyonda - Foto: Anıl Şarkoğlu
Tunç tırmanıyor - Foto: Anıl Şarkoğlu4.İp boyu (WI3, 50m)
İstasyondan sonra pozitif yer yer dikleşen eğimde 30 metre kadar sert kar ve buz etabı geçin. Ardından 5-6 metre kadar pozitif başlayıp dikleşen eğimde buz tırmanın ve rotanın en uzun etabının başlangıcına varın ve 4. İstasyonunuzu kurun (2 buz vidası).
5.İp boyu (WI6-/WI6, 45m)
Rota boyunca en çok keyif aldığımız etap. 90 derece buz ve toplamda 45 metre. Girişi itibariyle arada minik basamaklar ile biraz dinlenme imkânı sağlasa da oldukça zor bir etap. 35 metre kesintisiz yükseldikten sonra 5 metre genişliğinde ve 5 metre uzunluğunda 45-60 derece eğimli buz setine ulaşın, tekrardan 5-6 metre kadar 90 derece buz tırmanıp rotayı bitirin. İstasyonunuzu buraya kurun (2 buz vidası) ve ardından iniş istasyonunuzu ayarlayın.
Tunç Fındık tırmanıyor - Foto: Anıl Şarkoğlu
Anıl tırmanıyor - Foto: Tunç Fındık
Nakavt iniş - Foto: Tunç Fındık arşiviİniş: İniş aynı rota üzerinden, toplamda 5 ip boyu ve 1 saat sürede yapılmıştır. İniş sırasında bırakma vidası, abalakov veya buz vidası alma tekniği kullanılabilir.
Tırmanış Malzemesi: Kask, çift buz aleti, krampon, 13-16-19 cm buz vidaları (10-12 adet), 10-12 adet ekspresbant, çift ip (50m/60m ve mümkünse dry özellikli), 60-120 cm perlon bantlar, 4-6x kilitli karabina, bırakma pürsik ve perlonları
Tovarish-Yoldaş (260m, WI5+, III-V), Cevizli Köyü
Ulaşım: Uzundere İlçesi’ne bağlı Kirazlı Köyü’ne ulaştıktan sonra yayla evlerine doğru arazi aracıyla 40-45 dakika mesafede yükseliyorsunuz. 2300 metre yükseklikteki yayla evlerine ulaştığınızda aracınızı buraya bırakıp rotanın dibine yürüyerek gitmeniz gerekiyor. Yüzünüzü büyük yayla evine çevirdiğinizde sağınızda kalan Güllü Dağı’nın (2933 metre) kuzey-kuzeybatı yüzünde gölgede kalan büyük vadi tabanını hedef alın ve ~45 dakika yürüyüş ile rotanın altına varın. Rota yaklaşımında vadi girişinde derin karla karşılaşabilirsiniz, ayrıca rota tabanına ilerlerken krampon takmanız ve 3-4 metrelik kısa buz etapları geçmeniz gerekebilir.
*** Tovarish rotası Nakavt ile aynı noktadan başlamakta fakat nakavt rotası için rota başlangıcında sağ taraftan yükselirken, Tovarish için soldaki 40 metre yükseklikteki dik buz perdesine tırmanmak gerekmektedir.
İlk Çıkış: Sergey Seliverstov – Roman Abildaev - Anıl Şarkoğlu, 24 Ocak 2015
Süre: 2 saat 15 dakika çıkış, 45 dakika iniş (aynı rota üzerinden)
Buz Kalitesi: Yer yer kaya üzerinde ince buz ve miks etaplar barındıran bu rotanın buz koşulları biraz ıslaktı diyebilirim.
İrtifa: Rota başlangıcı ~2500m (Nakavt rotası ile aynı noktadan başlamakta)
Zorluk: WI5/WI5+
İP BOYLARI:
1. İp boyu (WI5+, 60m)
Yaklaşık 5 metrelik bir buz parçası üzerinde yükseldikten sonra 7-8 metre kadar da sert kar yüzeyde yükselerek sol kulvardaki ana buz perdesine doğru yönelin. Buz perdesini ~15 m, 85 - 90 derece eğimli buz ardından 40m, 45 - 50 derece eğimli buz ve sonrasında ~10m, 85 - 90 derece eğimli buzu tırmanıp ilk ip boyunu bitirin, istasyon kurun (2 buz vidası).
***Rotanın en zevkli ve en zor ip boyu ilk ip boyudur. Dik yüzeyde uzun süreli tırmanış ve iyi teknik gerektiriyor!
2. İp boyu (WI3, 60m)
Ortalama 45 - 50 derece eğimli buzda yer yer sert karda tırmanın ve uygun bir yerde istasyon (2 buz vidası) kurun.
Roman rota girişinde - Foto: Anıl Şarkoğlu Arşivi
Sergei tırmanıyor - Foto: Anıl Şarkoğlu Arşivi3. İp boyu (WI3, 60m)
Ortalama 35 - 45 derece eğimli buzda yer yer sert karda tırmanın ve uygun bir yerde istasyon (2 buz vidası) kurun.
4. İp boyu (WI3+/WI5, 80m)
Geniş çanağı hedef alarak hafifçe yükselin ve sağınızdaki dar kulvarı hedef alın ~20 m (biz burayı running-belay yani lider ve emniyetçinin aynı anda yükseldiği tırmanış tekniği ile çıktık) dar kulvarın altından 45 - 50 derece eğimli buzda tırmanışa başlayın ardından kulvar boyunca devam ederek 75 - 80 derece eğimde (kulvarın en dik etabı) ~20 m tırmanın. Dik etap bittikten sonra 45 - 50 derece eğimde 10 m kadar daha tırmanın ve son istasyonu kurun (2 buz vidası).
İniş: İniş aynı rota üzerinden, toplamda 4 ip boyu ve 45 dakika sürede yapılmıştır. İniş sırasında bırakma vidası, abalakov veya buz vidası alma tekniği kullanılabilir.
Tırmanış Malzemesi: Kask, çift buz aleti, krampon, 13-16 cm buz vidaları (10-12 adet), 10-12 adet ekspresbant, çift ip (50m/60m ve mümkünse dry özellikli), 60-120 cm perlon bantlar, 4-6x kilitli karabina, bırakma pürsik ve perlonları
Sergei tırmanıyor - Foto: Anıl Şarkoğlu Arşivi
Tovarish ekibi! - Foto: Anıl Şarkoğlu ArşiviÖNEMLİ NOT:
1) Bu tarzda çok ip boylu dik buz şelalelerinde tırmanmak ciddi buz tırmanış deneyimi istemektedir ve rota boyunca emniyet noktası olarak sadece buz vidası kullanılmaktadır. Tırmanılan etaplar her sezon hava ve yağış durumuna göre değişkenlik gösterebilir. Özellikle bu yüzeydeki rotaların hem yaklaşımı süresince hem de rota boyunca çığ riski içerebileceğini hatırlatmakta fayda var.
2) Buz yüzeylerden inerken; Abalakov sistemi oldukça emniyetlidir fakat iyi kalitede buzda ve doğru açılarda kurulmalıdır. Buz vidası alma tekniği de doğru kurulduğunda sorunsuz çalışmaktadır. Fakat özellikle buz vidası alma tekniği için şunu söylemekte fayda var kurduğunuz sistemden emin değilseniz, tekniği defalarca kullanmadıysanız sakın uygulamayın!
Nakavt ve Tovarish - Foto: & Çizim: Anıl Şarkoğlu
Nakavt detay topo - Foto: & Çizim: Anıl Şarkoğlu
Tovarish detay topo - Foto: & Çizim: Anıl ŞarkoğluYAKLAŞIM:
Nakavt ve Tovarish rotalarına, Kirazlı Köyü'nün Kirazlı Yaylası'ndan geçilerek ulaşılıyor. Rota başlangıçları da aynı noktada bulunmakta. (Güllü Dağı Kuzey yamacı üzerinde). Dolayısıyla yol ve rota yaklaşım güzargahları aynıdır.
Kirazlı yaklaşım - Foto: Anıl Şarkoğlu Arşivi
Kirazlı yaklaşım - Foto: Tunç Fındık Arşivi
Kirazlı yaklaşım - Foto: Roman Abildaev*** DİĞER ***
Ulaşım: Erzurum’a uçak ve otobüs ile ulaşım sağlayabilirsiniz. Uzundere ilçesi Erzurum merkezden 84 km (1-1,5 saat) mesafede. Uzundere ilçesine Erzurum’dan minibüsler ile ulaşabilirsiniz fakat rotalar Uzundere ilçesi yakınında olmadığından ulaşımı kendi aracınızla veya mümkünse kiralayacağınız arazi aracıyla yapmanızı tavsiye ederim.
Konaklama: Uzundere ilçesinde pansiyonlar ve öğretmen evi bulunmakta ve fiyatları uygun.
*** Uzundere Dikyar Köyü’nde Emrah Özbay Dağ Evi’nde de konaklayabilirsiniz (Dikyar Köyü Uzundere merkezden yaklaşık 5 km uzaklıktadır).
Destek: Bölge hakkında bilgi edinmek için ATAK Arama Kurtarma ve Spor Kulübü Başkan’ı Çetin Bayram ile feniksanka25[at]gmail[nokta]com e-posta adresinden iletişime geçebilirsiniz.
Zorluk Derecelendirme Sistemi
WI (Water Ice – Su buzu)
*** WI ve AI zorluk derecelendirmeleri arasındaki fark buzun yapısıyla alakalıdır. Su buzu(WI), alpin buzdan(AI) daha yoğundur.
WI1: Çok düşük açı (30-35 derece buz) veya 50 derece eğimli kar.
WI2: Düşük açı (60 derece tutarlı buz), iyi bir teknik ve tek buz kazmasıyla kolay tırmanılabilir.
WI3: Sürekli 60-70 derecelik eğim. Yaklaşık 4 m’lik dikey geçişler. (Küçük şelaleler)
WI4: Neredeyse dikey 10 m’lik malzeme gerektiren geçişler.
WI4+: WI4’ ten daha teknik tırmanış.
WI5: Neredeyse dikey birden çok emniyet noktası gerektiren 20 m’lik geçişler.
WI5+: WI5’ ten daha teknik tırmanış.
WI6: Dikey, 30-60 m’lik dinlenmeden geçilmesi gerekli alanlar. Kusursuz teknik ve iyi kondisyon gerektirir.
WI6+: Dikey veya daha eğimlidir. WI6’ ten daha teknik tırmanış.
WI7: Süreklilik gerektiren negatif eğimli rotalardır.
WI8: Sürekli negatif ve miks etap.
TEŞEKKÜRLER
Tüm organizasyon yükünü üstlenen sevgili dostum Çetin Bayram ve öğrencilerine çok teşekkür ederim, onlar olmasaydı böyle bir organizasyon gerçekleşemezdi.
İLETİŞİM
anil[at]anilsarkoglu.com.tr
www.anilsarkoglu.com.tr
Anıl Şarkoğlu desteklerinden dolayı Millet-Türkiye'ye teşekkür eder.