Tırmanış hayatımı ikiye ayırabilirim. Tırmanış faaliyetlerinin bir yıl içerisinde birbirini koşarak takip ettiği ve tırmanışlar arasında yılların birbirini koşarak takip ettiği dönemler. İşte bu rota ile olan hikaye de yılların birbirini koşarak takip ettiği dönemde başladı. Teke Pınarı ve Dipsiz bölgesini ziyaret ettiğimiz 2016 yılında ilk denemeyi yapmıştım. Sonuncu ve başarılı tırmanışı 2019 yılında tamamladık. Toplamda üç defa rotayı denedik. Onur (Kiraz), Yavuz (Gültekin), Erkut (Morkoç) bu denemelerde bana partnerlik yaptılar ve hepsine ayrı ayrı teşekkür etmek isterim. Rotayı tamamladığımız tırmanışı ise Erkut ile birlikte gerçekleştirdik. Benim için bu rotayı biraz daha özel yapan üç defa denemiş olmamın yanı sıra, Aladağlarda alışık olduğumuz çürüklüğü minimal düzeyde barındırması, emniyet imkanının bolluğu, direk bir hat olması ve aynı zamanda tırmanış sürekliliğini barındırması idi. Bu nedenlerle Aladağlar’da alışık olduğumuzdan fazla, kayda değer bir rota kalitesine sahip olduğunu düşünüyorum. Üstelik Teke Pınarı kamp alanına oldukça yakın. Teke Pınarına inmeden kapıya geldiğinizde karşıya baktığınızda göreceğiniz direkt baca hattı...
Rotanın detaylı toposu - Sefa Börtücen arşivi
Rota inceleme sırasında Erkut - Sefa Börtücen arşiviTırmanış partnerim Erkut ile tanışmamız ise yine 2016 yılında bu rotayı ilk denediğimiz dönemdeki faaliyet sırasında oldu. Yavuz ile beraber o sene Demirkazık kuzey duvarını tırmanmak için faaliyet planlamıştık ve daha konforlu bir şekilde bu işin üstesinden gelebilmek için alt ekibe ihtiyacımız vardı. Kulüp geleneğinde alt ekip anlayışı hem ana ekibe destek hem de alt ekibe tecrübe aktarımı açısından önemli bir araç olarak görülür. Dolayısıyla alt ekibi de özenle seçeriz. Ama Yavuz’ un alt ekip olarak ayarladığı kişi Erkut idi. Ve Erkut hakkında o döneme kadar duyduğum tek şey “biraz şey bir çocuk” olduğuydu. Kendisi hakkında böyle bir algı vardı ve Yavuz da bunun farkında olarak ilk ismini açıklarken biraz çekinerek söylemişti. Görüşmemiz sırasında “aslında” ile başlayan bir dizi cümle kurarak bendeki muhtemel Erkut imajını silmek için çaba harcamıştı. Nihayetinde Erkut o faaliyette en iyi şekilde bize destek oldu. ”şey” kavramı ise sanırım bizim o dönemde alışık olduğumuzdan daha fazla interaktif olmasından kaynaklı, doğru tanımlayamadığımız bir duyguydu.
AĞUSTOS 2019 (Üçüncü Deneme)
"Daha önce bu rotayı iki defa denemiştim. Artık iki denemeden dersimizi almıştık. Erkut ile faaliyet öncesi organize olduk. Bu rotayı faaliyetin hedef rotası olarak belirledik. Önceki denemeden olan fotoğrafları ve dürbün ile çekilmiş yakın çekim fotoğrafları topladık. Devam edeceğimiz ip boyları için alternatifleri çalıştık. Faaliyetin ilk günü alpin spor rotalarda ısındık. Sonrasında keşif amaçlı iki farklı açıdan ve gölgelerin yanlış yorumlamamıza etki etmemesi için farklı zamanlarda rotanın fotoğraflarını çektik. Döndüğümüzden sonraki etapları tekrar tekrar inceledik. Neredeyse tüm detaylarıyla artık rotaya hakimdik. Oldukça sıcak bir havada erken saatte kalkarak rotayı tırmandık. Rota zorluk açısından bizi beklediğimiz kadar yıpratmadı ve durum beni konu üzerine daha fazla düşünmeye sevk etti.”
Tek seferde rahatlıkla üstesinden gelebileceğimiz bu rotanın çıkışını üçüncü denemede başarmamızın aslında sebepleri vardı. Yaptığımız temel hatalar ilk denemelerimizin yarım kalmasına neden oldu. Devam eden kısmında teorik olarak yeni bir rota denerken kendimce dikkat edilmesi gereken noktaları paylaşacağım.
Yavuz 1. ip boyunun girişinde (2018) - Sefa Börtücen arşivi
Sefa 1. ip boyunda (2019) - Sefa Börtücen arşiviMadde 1- Rotaya çalış
Dağ ortamında başarılı bir şekilde rota tırmanmayı istiyorsanız öncelikle bu rotaya çalışmanız gerekir. Çoğu zaman bu çalışma süresi rotayı tırmandığınız sürenin oldukça üzerinde olabilir. Rotayı ve rehberi incelemeniz, önceki tırmanış raporlarını okumanız, rotanın altına kadar yürümeniz, fotoğraflarını çekmeniz, rotayı daha önce denemiş insanlardan rota topografisi hakkında bilgi almanız önemlidir. Bu listeyi daha da uzatabiliriz. Eğer tırmanmayı düşündüğünüz hat daha önce birileri tarafından çıkılmadıysa bu yaptığınız çalışmanın çok daha fazlasını yapmanız gerekir. Rota ve ip boyları kaç metre olur, istasyonlar nerede kurulur, kilit etapları neresi olabilir, ne tarz emniyet aleti gerektirir, rotanın kaçış noktaları var mıdır, alternatifler, iniş hattı, çürüklükler gibi detaylarda önem kazanır. Sizin için tamamen bilinmez olan bir hattı tırmanmayı düşünüyorsanız, bu bilinmezlikleri mümkün olduğu kadar öngörülebilir duruma getirmeniz gerekir. Bizim ilk denememize gelirsek bu işi oldukça başarılı şekilde yaptığımızı söyleyebilirim. Yaptığımız hata tırmanış sırasında düşündüğümüzden ve planladığımızdan farklı bir yüzeye yönelmemiz yani anın heyecanıyla farklı bir maceraya sürüklenmemizdi.
Madde 2- Planla
Artık önünüzde uzaktan çözebileceğiniz kadar çözdüğünüz ama hala keşfedilmeyi bekleyen rota tırmanmak için duruyor. Yapmanız gereken planlama yapmak. Burada klasik bildiğiniz planlama ayrıntılarından bahsetmeyeceğim. Ama planlaması konusunda önemli olan fakat atlanan iki detaya vurgu yapmak isterim. Saat kaçta nerede olacağınızı ve eğer zaman olarak planladığınızın gerisinde kalırsanız nasıl geri döneceğinizi mutlaka planlayın. Planlama yaşayan bir olgudur. Revize etmeniz gerekir. Mümkün olduğu kadar öngördüğümüz şekilde rotayı incelerek planlamanıza rağmen tırmanmaya başladığınızda birçok şeyin ön görmediğiniz şekilde gerçekleştiğini göreceksiniz. Vurgulamam lazım ki bence yeni bir şeyler deniyor olmanın en güzel tarafı da bu. İşte bu noktada mantıklı davranarak en doğru ve muhtemelen tırmanış için en kolay seçeneği seçmeniz en uygun olanı olacaktır. Benim ilk iki denememde başarısız olmamın temel nedeninin bu olduğunu düşünüyorum.
Erkut ikinci ip boyunda lider tırmanıyor (2019) - Sefa Börtücen arşivi
Onur Kiraz ilk ip boyunun sonunda (2016) - Sefa Börtücen arşiviEYLÜL 2016 (İlk Deneme)
“Kiraz(Onur) ile beraber erken bir saatte rotaya girdik. Önceki gün yoğun yağmur yağmıştı. Ona rağmen kayanın kuru olması motive ediciydi. O günün akşamına dönüş otobüsüm vardı. 17.00 da Çamardı’dan kalkan Niğde dolmuşuna yetişmeliydim. İlk iki ip boyu oldukça keyifliydi ama biraz fazla zaman kaybettik. Demirkazık kuzey duvarını daha yeni tırmanmıştım ve açıkçası rota geneli için biraz hayal kırıklığına uğramıştım. Uzaktan baktığımızda görünen o heybetli duvarda setli ve kulvarlı yapılar arasında tırmanıştan çok keyif alamamıştım. Ama bu rota aradığım keyifli, sürekli zorluğu olan, sağlam ve emniyetli rota hissiyatını vermişti. 3. ip boyuna geldiğimizde ip boyunun daha girişinde bir takoz ve karabina bulduk. Zorlu bir etabın girişinde olması nedeniyle bir ekibin buradan döndüğünü düşündürdü. Uzun uğraşlar sonrası bu takozu geçebildim. Takozu geçtikten sonraki birkaç saat tırmanış kariyerimdeki en keyifli ve zorlu geleneksel tırmanışı yaptım. Takozdan yaklaşık 25 metre sonrasında tüm uğraşlarımın sonuç vermediği noktada bir sikke çakarak inişe geçtim. Bu yarım kalan ip boyu tırmanış açısından beni oldukça tatmin etmişti fakat Kiraz bu hattı deneyememişti ve kaç saat olduğunu hatırlayamayacağım süre kadar istasyonda emniyette bırakmıştım. İstasyonda tırmanış partneriniz saatler boyunca bekliyor ve sizi tırmanışa motive etmek için çaba harcıyor ise bu gösterilen büyük bir fedakarlık örneğidir. Fiziksel olarak yıpranmış olarak indiğim bu rota, tamamlayamamamıza rağmen yüksek tatmin ve motivasyon kaynağı olmuştu. Bir daha bu rotaya dönerek deneyeceğimin farkındaydım”
Erkut ikinci ip boyunda lider tırmanıyor (2018) - Sefa Börtücen arşivi
Onur Kiraz İkinci ip boyunda tırmanıyor (2016) - Sefa Börtücen arşiviAĞUSTOS 2018 (İkinci Deneme)
“ Yine yorucu bir faaliyetin sonuydu. Erkut ile Doğu duvarını tırmanmıştık. Faaliyetin hedef rotası Doğu duvarıydı ama zaman yaratıp yarım kalan ve kafamı kurcalayan bu rotayı da denemek istiyordum. Son gün bir şekilde bu rotaya girmeye Yavuz ve Erkut’ u biraz zorlayarak da olsa ikna ettim. Fakat bu süreç oldukça zaman kaybetmemize neden oldu. İlk ip boyuna Yavuz girdi. Daha önce tırmanmış olduğum bu etapta keyif alacağını bekliyordum ama aksine oldukça ağır küfürler etti. İlk ip boyunda gözlük olmadığı için gözüne toz kaçmıştı. İlave olarak içine bazı yerlerde sıkışmak zorunda olduğumuz etaplar pek ergonomik tırmanış fırsatı sunmuyordu. Can sıkıcı bölümleri olan ama keyifli tırmanış fırsatı veren bir bölümdü. 2. İp boyuna Erkut gitti. Artık rotanın keyifli bir hat üzerinde gittiğine hem fikirdik. Yaptığımız hamleler yüzümüzü güldürmüştü. 3. İp boyunda ise Erkut benim için sürpriz olan ama yapılması gerektiği gibi sola ana çatlağa yan geçiş yaptı. Önceki denemede 25 metre yükselmek için saatler harcadığımız yüzeyi pas geçmiş oldu. En başından beri tırmanmayı planladığımız ana çatlak hattına geri dönmüş olduk. Doğru hareketi yapmıştı. Ana yüzey keyifli ve zor bir hat olmasına rağmen tırmanmayı planladığımız yer en başından beri orası değildi. Aykut Türem’ in “yeni bir yer denerken en kolayından başla” sözünü tekrar hatırladım. Bu bakış açısını kaçırmak ilk denemede kolaylıkla tamamlayabileceğimiz bu rotanın yarım kalmasına neden olmuştu. Bu denemede de sonuca ulaşamadık. Bir plan yapmadan bodoslama girdiğimiz bu rotada havanın kararması sonucu dönüşe geçtik. İki deneme sonunda rotada 1 sikke, 2 takoz, 2 kum saati üzerinde pursik bırakmış olduk. Ama keyifli ve sürekli zorluğu olan bir rota tırmandığımıza hem fikirdik.”
2016 yılında ilk denemede bulunan takoz ve karabina - Sefa Börtücen arşivi
Erken saatlerde rotaya yaklaşım - Sefa Börtücen arşivi
4. ip boyunun dürbünle çekilmiş fotoğrafı - Şükrü SarıTEMMUZ 2019 (Üçüncü denemeden önce)
“İşe oldukça fazla boğulduğum bir saate Şükrü’ nün aradığını gördüm. Aladağlardaydı ve denediğimiz ve denemeler sonrasında övdüğüm bu rota hakkında bilgi sordu. Aladağlarda olduğunu söyleyince o an birilerinin dağda tırmanıyor olmasını hem garipsedim hem kıskandım açıkçası. İki deneme boyunca rotanın keşfettiğim detaylarını anlattım. Ertesi gün aradığımda ise rotaya girmediklerini proje olarak kabul edip bize bıraktıklarını söyledi. Benim için bu bir jestti ve artık bize düşen ilk fırsatta bu rotaya girip tamamlamaktı. Bununla beraber tırmanmadığımız ip boylarının dürbünle çekilmiş detay fotoğraflarını gönderdi ki artık rotanın devamı kafamızda daha da netleşmiş oldu.”
Sefa 4. ip boyunda lider tırmanıyor - Sefa Börtücen arşivi
Sefa 4.ip boyunun sonunda istasyonda - Sefa Börtücen arşivi
Erkut 4. ip boyunun son etaplarında - Sefa Börtücen arşiviOCAK 2020 (Tırmanıştan 5 ay sonra)
“Bu rotanın benim dağcılığa bakış açımın yansıması olduğunu farklı noktalarda görebiliyorum. Dağcılık sporunu şu an niye yapmaktaysam ve 10 yıl sonra neden hala yapmak istiyorsam nedenlerini bu rota çevresinde bulabilirim. Aradığım motivasyon buralarda. Keşif ve macera duygusunun partnerlik çerçevesinde yaşamak. Hedefler belirlemek ve bu hedefler için çalışmak.
Rotayı tamamladıktan sonra bu yazıyı yazmaya karar vermiştim. Geçen bu süre için söyleyebilecek bahanelerim var elbette. Fakat temel sebep bu rotayı paylaşmak için duyduğum motivasyonun hiçbir zaman tırmanışa gitmeden önceki seviyeye ulaşmaması. Tırmanıştan önceki dönemi düşündüğümde son derece odaklanmış, kararlı ve yüksek motivasyonda olduğumu hatırlıyorum. Fotoğraflara baktığımda beni motive eden hala denemediğim diğer olası yüzeyler. Rotanın bulunduğu yüzeyin oldukça sağlam ve olası diğer rotalar için potansiyel içerdiğine vurgu yaparak bitirmek isterim. Görece kısa ama sağlam olan yüzeyler tırmanılmak için bekliyor.”
4. ip boyunda - Sefa Börtücen arşivi
Kader kule zirvesinde - Sefa Börtücen arşiviRota Bilgileri:
Rotanın ismi: Sıkışık
Rotanın Stili: Geleneksel
Bölgesi (Dağ ismi/Sektör): Aladağlar, Teke pınarı, Kader kulesi
Rota uzunluğu (mt.): 265 m.
Toplam ip boyu: 5 ip boyu
Genel zorluk derecesi: VI
Çıkış Tarihi: 12 Ağustos 2019
Ekip: Sefa Börtücen / Erkut Morkoç
Giriş etaplar (III, 20 m.): Çarşağın bittiği noktadan ana çatlak hattına doğru III derecelik etaplarda serbest tırmanış.
1. İp Boyu (VI-, 55 m.): Negatif ve yer yer daralan ana baca hattı tırmanılır. Bacanın bazı noktaları daralıyor. Özellikle artçı çantasıyla sıkışma riski var!!! Çatlağın içerisinden zaman zaman kum döküldüğü için gözlükle tırmanmak faydalı olacaktır. Bacayı tıkayan iki büyük kaya kütlesi geçildikten sonra bacanın setleştiği yerden sağa yan geçilerek istasyon kurulur. Baca içerisine taş düşme riski olduğu için istasyon kurulmamalı!!!
2. İp Boyu (VI, 60 m.): Bu ip boyu ana baca hattını takip etmiyor. Ana baca hattı tırmanılamayacak kadar geniş. Sağa geçilip istasyon kurulan noktadan itibaren paralel ince iki çatlak hattı tırmanılır. Emniyet imkanı bol, piyaz hamleleri içeren keyifli tırmanış hamleleri var. Dik etaplar bittiğinde büyük çürük blokların olduğu bölüm geçilir. Yukarıdaki ağaç hedeflenerek tırmanılır. Ağacın kenarından sola yan geçilerek ana baca hattına geçiş yapılarak bu noktaya istasyon kurulur.
3. İp Boyu (V+, 60m.): Ana baca hattı takip edilir. İp boyu sürekli zorlukla devam ediyor. Baca içerisinde zaman zaman daralan ve görüşün tamamen kapandığı bölümler bulunuyor. Boşluk hissi yok. Daralan bölümlerde artçı çantasıyla sıkışma riski var!!! İp boyunun sonunda ufak sette istasyon kurulur.
4. İp Boyu (VI-, 40m.): Çatlak hattı tırmanılmaya devam edilir. İp boyunun girişinde keyifli ve emniyetli etaplar tırmanılır. İp boyu ortasındaki ağaç geçildikten sonra çatlak hattı genişleyerek yatmaya başlar. Bazı off width hamlelere ihtiyaç duyuluyor. Çatlağın bittiği noktada istasyon kurulur.
5. İp Boyu (III, 50 m.): Kulenin zirvesine doğru sırt hattı takip edilir. Zirveye doğru dikleşen etaplar tırmanılarak zirveye ulaşılır.
Not: Rota üzerine ana çatlak hattında sıkışma riski bulunan bölümlerde hamle yapmak zorlaşıyor. Bu bölümler yüzeyden tırmanılarak geçilebilir ve geçildiğinde hamle zorlukları artmaktadır.
İniş: Kulenin arkasından geri geri tırmanarak cimbar ikinci kol vadi tabanına inerek dönüş yaptık. Fakat kuleden ip inişi yaparak rota tabanına inmek daha hızlı ve pratik olacaktır.
Sefa Börtücen
İletişim: sefabortucen [at] gmail nokta com
Rotanın 3 seneye yayılan hikayesini ve tırmanılışını anlatan bir de filmi var. Filmin kurgusu ve düzenlemesi ise Esin Şimşek'e ait. Keyifli izlemeler diliyoruz.