"Tırmanmak benim için; kendimi sanatsal olarak ifade etmenin bir biçimi ve benim bu estetiğe ihtiyacım var."
Patrick Berhault
19 Temmuz 1957’de Thiers, Auvergne/Fransa’da doğan Patrick Berhault, daha sonra ailesinin Güney Fransa’ya taşınması sebebiyle çocukluğunu Nice ve Monaco arasında deniz kenarında dalgıç/balıkadam olma hayalleriyle geçirir.
13 yaşındayken okulundaki İngilizce öğretmeni bir rahip sayesinde yürüyüş ve dağları keşfeder. Daha sonra Club Alpin Monaco’ya kayıt olur ve buradaki arkadaşlarıyla Monaco yakınlarında La Turbie’de kaya tırmanışına başlar. Burada tanıştığı ve beraber tırmanmaya başladığı Club Alpin Français’nin eğitmenlerinden Michel Dufranc ile Güney Fransa’nın olağanüstü tırmanış bölgelerini keşfederler. Verdon, Aiglun, Baou de Saint-Jeannet…
Kısa süre sonra Patrick, kendini tamamen dağlara adamak için okulu bırakır ve daha sonra Mercantour-Argentera Masifinde birçok yeni rotanın ilk çıkışını gerçekleştirir. (1972-1978)
1978 yılında, Patrick dağlardaki ilk ciddi kazasını geçirir. Partneri Pierre Brizzi ile birlikte Trois Dents du Pelvoux’de korniş kırılması sonucu 814 metrelik bir kar kulvarından kayarak düşmüşlerdir.
1970’lerin sonlarına doğru tanıştığı Patrick Edlinger ile çok yakın bir arkadaşlık içine girip Fransa’da serbest tırmanışın gelişmesine/patlamasına öncülük etmişlerdir. Bu dönemde Edlinger ile 3 yıl neredeyse hergün, dağcılık ve tırmanış ile ilgili paylaşım içinde olmuşlardır. 3 yıl boyunca, geliştirdikleri yoğun antrenman programlarında koşu, karın kaslarına yönelik antrenmanlar, esneklik egzersizleri, esnetme ve gerilme çalışmalarıyla gelişim sağlamışlardır. Bu yoğun antrenman programı neticesinde 1980 yılında Berhault, Verdon’da, ünlü Pichenibule (7b+) rotasının ilk serbest çıkışını gerçekleştirmiştir [1]. 1981 yılının Mart ayında ise La Turbie’de, La Haine (7c+) rotasının çıkışını gerçekleştirir bu çıkış aynı zamanda Fransa’nın ilk, dünyada ise ikinci 7c+ olarak tarihe geçecektir [2].
1979’da yöneldiği Alpler’in zor rotalarını tırmanma serüveni sırasında, Écrins’ler Masifinde yaptığı tırmanışlar onun hızının ve kolaylığının fark edilmesine sebep olur. Philippe Martinez ile Mont Blanc du Tacul’un Supercouloir rotası (ED-, M6) ilk kış çıkışını 12 saatte tamamlarlar. Bu tırmanış daha sonra, Alpler’de modern alpin stil tırmanışın bir örneği olarak gösterilmiştir [3]. Yine 1979’da, Georges Unia ile birlikte Petit Dru üzerindeki Directe Américaine (ED-) rotasının ilk serbest çıkışını gerçekleştirir [4].
1980 yılında, Alpler’in zor rotalarında gerçekleştirdiği solo ve rekor hız çıkışlarından sonra 1981 yılında, Jean-Marc Boivin ile birlikte Alpler tarihinin belki de en inanılmaz zirve geçişini gerçekleştirirler.
14 Ağustos 1981’de aynı gün içinde, Aiguille du Fou güney yüzünü (ED) 4 saatte ve Petit Dru, Directe Américaine (ED-) rotasını 4,5 saat gibi bir sürede tırmanarak bu inanılmaz zirve geçişini gerçekleştirirler [5]. Tırmanışlar arasında rotalar arasında ulaşımı sağlamak için kullandıkları Deltaplane kanat ile uçuş, rotalara yaklaşım hızı, tırmanış hız ve kolaylıkları Alpler’de yeni bir stilin doğmasına öncülük edecektir: Berhault Stili [6].
Yine bu yıllarda gözünü diktiği Himalayalar’daki, Nanga Parbat’ın (8125 metre) Rupal Yüzünde, 7000 metrelerden akut dağ hastalığı sebebiyle dönmek zorunda kalmıştır.
1982 yılında, Jannu (7710 metre) Kuzey Yüzü denemesinden sonra, rotasını Latin Amerika’ya And Dağlarına çevirmiştir. 1985 yılında Alpamayo (5947 metre – Peru) Güneybatı Yüzünün çıkışını gerçekleştirir [7].
1985 yılının başlarında, Fransa’da başlayan spor tırmanış yarışmaları ve birçok arkadaşının da bu yarışmalara katılması sebebiyle, tırmanışın özünün rekabet ve yarışmalardan uzak, diğer sporlar gibi, bir gösteri sporu olmadığını anlatan 19’lar Manifestosunu yayınlayarak beraberindeki 19 kişi ile birlikte imzalar [8].
Yine bu ve benzeri sebeplerden dolayı Edlinger ile uzaklaşarak, yeni projelere doğru, farklı bir yöne yol alır. İtalyan teknik malzeme üreticisi CAMP’ın teknik danışmanı olur. Ünlü Rus dansçı Rudolf Noureev’e olan hayranlığından dolayı, tırmanışın içinde ‘’Dans-Tırmanış’’ ismini verdiği yeni bir disiplin üzerinde çalışmalara başlamıştır. Bu çalışmaların sonucunda birkaç tırmanış videosu yayınlamıştır.
‘’Métamorphoses’’ şüphesiz ki bunların en önemlisidir.
1986’da, La Turbie’de, Le Toit d'Auguste (8b+) rotasının çıkışını gerçekletirir, bu aynı zamanda dünya’daki ikinci 8b+ tırmanıştır [9].
Yine bu dönemlerde kendi yarattığı ‘’Köylü-Rehber’’ projesi bağlamında; eşi, kızları Flore ve Carolie ile birlikte, doğduğu yer olan Auvergne’de bir çiftlik evine taşınır. Dağlardan uzak marangozluk yaparak, traktör kullanarak ve çiftilik günlerini kaleme alarak günlerini geçirir. Sosyal tırmanış adını verdiği bu dönemlerde gençler ve çocuklara kaya tırmanış eğitimleri vermiştir. 1988’de yine Himalayalar’a dönerek, Shishapangma (8046 metre) klasik rotasının çıkışını gerçekleştirir [10].
1990’ların başında, uzun ve gecikmeli olarak, Ulusal Dağcılık ve Kayak Okulu’ndan (ENSA) mezun olduktan sonra burada kayak ve dağcılık eğitmenliği yapmaya başladı ve tekrar dağlara döndü. Yine bu dönemde, François Pallandre’nin Mont Dore, Le Capuçin’de açtığı ve az tekrarlanan rotası Quoi de Neuf’ün (8a+) ve Baou de Saint-Jeannet, Lisa-Marie’nin (8a+) ilk serbest çıkışlarını gerçekleştirir [11]. 90’lı yıllar boyunca Alplerde birçok rotanın yaz, kış ve ilk çıkışlarını gerçekleştirir.
Tırmanış hayatı boyunca, sürekli projeler üretip bunları gerçekleştirme yönünde adımlar atan Patrick, 27 Ağustos 2000’de, Slovenya Juliennes Alpleri Triglav Kuzey yüzünden başladığı Büyük Alpler Traversini, 9 Şubat 2001’de, Fransa Maritimes Alplerinin sonrasında Nice şehrinin Menton plajında 0 rakımda tamamlamıştır [12].
Berhault, bu travers esnasında Alplerin 22 efsane zirvesinin büyük duvar rotalarına Tomaz Humar, Patrick Edlinger, Ottavio Fassini, Philippe Magnin, Patrick Gabarrou, Valérie Aumage ve Gaël Bouquet des Chaux gibi farklı isimlerle birlikte tırmanmıştır.
Travers esnasında Berhault, 22280 metresi duvarlar üzerinde olmak üzere, toplam 141683 metre tırmanış gerçekleştirmiştir. Tırmanışlar arasındaki tüm mesafeyi yürüyerek, sadece bisiklet ve kayak kullanarak tamamlamıştır. 167 gün süren bu macera sonunda, 2001 yılında Altın Kazma’ya aday olmuştur [13]. 2003 yılında, Everest ilk çıkışının 50. yılında, 50. yıl ekspedisyonuna katılarak Everest tırmanışını gerçekleştirmiştir [14].
Tırmanış hayatının son projesinde, Philippe Magnin ile birlikte Alpler’in 4000 metre üzeri 82 zirvesini kapsayan tırmanışlar sırasında, Mischabels Masifinde bulunan Täschhorn du Dom’da 64. zirve çıkışının ardından ölümcül bir düşüş yaşayarak hayatını kaybetmiştir. Kaza sonrasında Berhault’un bu projeyi zamansal olarak yetiştirebilmek için kendi limitlerinin üzerinde bir efor sarf ettiği gibi söylentiler çıksa da, Patrick Berhault, modern dağcılık ve tırmanışın, yakın tarihteki, en ikonik isimlerinden birisi olarak anılmaktadır [15].
Alplerin en büyük projeleri sayılabilecek bu tırmanışlar, yakın arkadaşı Gilles Chappaz tarafından görüntülenip belgesel olarak yayınlanmıştır. Ayrıca Berhault’un 1979 yılından, 2004’teki ölümüne dek hazırlanmış; belgesel tarzda birçok filmi mevcuttur [16].
Gilles Chappaz belgeselleri:
2001 - La Cordée de rêve
2004 - Sur le fil des 4000
2008 – Berhault
Kitapları:
1992 - Les gestes de l'escalade
2001 - Encordé mais libre
2001 - Le Grand Voyage Alpin
Önemli tırmanışları:
1976 - Grand Capuçin, doğu yüzü Bonatti rotası kış çıkışı (ED-, 6c)
1979 - Mont Blanc du Tacul, Supercouloir rotası ilk kış çıkışı (ED-, M6)
1979 - Petit Dru, Directe Américaine (ED-)
1980 - Pichenibule, Verdon (250 metre, 12 ip boyu, 7b+)
1980 - Corno Setalla, güneybatı Dufranc rotası ilk kış çıkışı (TD-, 6a)
1981 - La Haine, La Turbie (7c+)
1981 - Aiguille du Fou güney yüzü (ED)
1981 - Petit Dru, Directe Américaine (ED-)
1985 - Alpamayo güneybatı yüzü (5947 metre)
1986 - Le Toit d'Auguste, La Turbie (8b+)
1988 - Shishapangma (8046 metre)
1991 - Mont Blanc Traversi (Solo)
1992 - Kilimandjaro (5895 metre)
1993 - Aconcagua (6960 metre) İlk, Batı doğu traversi
1995 - Kilimandjaro (5895 metre) Heim buzulundan
1995 - Corno Setalla, kuzey yüzü ilk solo
1996 - Le Râteau kuzey yüzü İlk kış solo
1997 - Les Droites kuzey yüzü Colton rotası, kış (TD+, M4)
1997 - Grandes Jorasses kuzey yüzü, Petite Mc Intyre, kış (TD)
1997 - Mont Blanc, Hyper-Couloir, kış (ED-)
2000 - Triglav kuzey yüzü
2000 - Cima Ovest, Cassin rotası
2000 - Cima Grande, Brandler -Hasse rotası
2000 - Marmolada, Le Poisson rotası
2000 - Marmolada di Rocca, Vinatzer rotası
2000 - Grandes Jorasses kuzey yüzü, Goussault-Desmaison rotası
2000 - Matterhorn kuzey yüzü
2000 - Eiger kuzey yüzü
2003 - Everest (8848 metre)
2004 - Alplerin 4000 metre üzerini kapsayan 82 zirve projesinde 64 zirve
NOT: Patrick Berhault’un tırmanışları arasından örnek teşkil etmesi amacıyla sadece bir kısmı belirtilmiştir [17].
Serkan Ertem / 23 Kasım 2014
Dipnotlar:
[1] Rota ve çıkış ile ilgili bilgilere Planet Mountain sayfalarından ulaşılabilmektedir.
http://www.planetmountain.com/english/rock/routes/itineraries/scheda.php?lang=eng&id_itinerario=905&id_tipologia=38
[2] [9] Tırmanış bilgilerine Climbing Away sayfalarından ulaşılabilmektedir.
http://climbingaway.fr/en/climbing-areas/la-turbie
[3] « The Alps. A glance at modern alpine style », The American Alpine Journal, Claude Gardien
http://publications.americanalpineclub.org/articles/12200114000/print
[4] Tırmanış bilgisine aşağıdaki linkten ulaşılabilmektedir.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Face_ouest_des_Drus#Directissime_am.C3.A9ricaine
[5] Rota ve tırmanış bilgilerine aşağıdaki linkten ulaşılabilmektedir.
http://www.grandes-courses-alpinisme.com/la_face_sud_du_fou.php
[6] [7] [8] http://fr.wikipedia.org/wiki/Patrick_Berhault
[10] Un Homme des Cimes, Jean-Michel Asselin, p 69-70
http://fr.wikipedia.org/wiki/Patrick_Berhault
[11] Aventure, n 117, p 16, 17
http://olilo-climbing.com/?page_id=1051
http://humeurs-verticales.over-blog.com/article-quoi-de-neuf-une-voie-majeure-73471151.html
http://www.kairn.com/fr/escalade/10679/depoussierage-au-baou-de-st-jeannet.html
http://www.webmontagne.fr/escalade/La-Loco-et-la-Proue,473.html
http://www.guides06.com/le-blog-actus/9-blog-escalade/831-grande-voie-au-baou-de-saint-jeannet-la-malet
[12] Encordé mais libre, Patrick Berhault
[13] Piolet D’or 2001 adaylarına aşağıdaki linkten ulaşılabilir.
http://www.ghm-alpinisme.fr/old/pioletdor2001_fr.htm
[14] Un Homme des Cimes, Jean-Michel Asselin, p 189
http://fr.wikipedia.org/wiki/Patrick_Berhault
[15] 2009 yılında, Dağ Filmleri Festivali’nin konuğu olarak İstanbul’da bulunan, Gilles Chappaz ile aramızda geçen sohbet esnasında; Gilles Chappaz’ın dile getirdiği yorumlarıdır.
[16] Un Homme des Cimes, Jean-Michel Asselin, p 184
[17] Patrick Berhault’un birçok tırmanışı: Un Homme des Cimes, Jean-Michel Asselin, p 185, 186, 187, 188, 189, 190, 191