Eiger_Banner.jpg

14 yıldır dağcılıkla uğraşıyorum. Daha çok alpin koşullarda, çok ip boylu kaya, buz ve miks rotalarında tırmanmayı seviyorum. Bu sporu daha fazla yapabilmek ve dağlara daha sık gidebilmek için 7 yıl önce Avusturya'ya taşındım. Burada bir tırmanış partneri buldum: Nikolaus Hödlmoser. Niko ile sayısız kez alpin koşullarda tırmandım.

Niko ile tırmandıkça çığ bilgisinin eksikliğini ve çığ tehlikesine yeterince önem vermediğimi fark ettim. Bir gün Niko, "Eğer kendine bir çığ seti (çığda arama cihazı, sonda ve kürek) almazsan, seninle kışın dağa gelmek istemiyorum," dedi. Bunun üzerine hemen bir set aldım. Ancak çığ tehlikesi konusunda gerçek farkındalığım son iki yıl içinde oluştu.

14 Ocak 2024: Niko ile daha önce çıktığımız Traunstein Kuzey Duvarı rotasını (WI3, M3) tekrar tırmanmak istedik. Çığ tehlike skalası 1'di (bölge haritada yeşil gösteriliyordu) ve öncesinde yağış olmamıştı. Hava biraz rüzgarlı olduğu için son gün gitmekten vazgeçtik. O gün o rotada ölümlü bir çığ kazası yaşandı. Çok şanslıydık.
23 Kasım 2024: Hochferner Kuzey Duvarı'na tırmanmayı planladık. Kışın başıydı, çığ tehlike skalası 0 görünüyordu, yani aslında bir veri yoktu. 7 saatlik bir araba yolculuğu yapmadan önce, "Ya çığ riski varsa? Koşullar kötüyse?" diye düşündük ve gitmeme kararı aldık. O gün yine ölümlü bir çığ kazası oldu. Bir kez daha çok ucuz kurtulduk.

Eğitime Katılım ve Farkındalık

Bu olaylardan sonra hemen Avusturya Dağcılık Federasyonu’nun (Österreichischer Alpenverein ) düzenlediği ilk çığ eğitimine katıldım. Daha önce de bu eğitime yazılmak istemiştim, ancak ya kar eksikliği nedeniyle eğitim iptal edilmiş ya da iş seyahati nedeniyle katılamamıştım. Bu kez eğitimi tamamladım. Alpenverein Austria tarafından düzenlenen "Sicher am Berg" kursu, Çığ  kazalarında hızlı ve etkili kurtarma ile yaralıya ilk yardım sağlama konularını kapsamaktadır. Eğitim, iki teori akşamı ile pratik uygulama günü  olmak üzere üç aşamalı olarak gerçekleştirilir. Teorik kısımda cihazın kullanımı, grup organizasyonu, ilk yardım bilgileri ve çığ güvenlik ekipmanları ele alınırken; pratik bölümde kurtarma ve müdahale teknikleri uygulamalı olarak ğretilir. Eğitimden hemen sonra, bilgilerim tazeyken iki video kaydettim. Videoların linklerini aşağıda paylaşıyorum:

 

Bölüm 1 - Çığda arama cihazının önemini ve tura başlamadan önce yapılması gereken kontrolleri anlatıyorum.



Bölüm 2 - Çığ kazası gerçekleştikten sonra çığda arama cihazının nasıl kullanılması gerektiğini açıklıyorum.

 

Türkiye'de çığ tehlike skalası bulunmadığını biliyorum. Alplerde çığ tehlike skalasını dikkate alıyoruz. Skala 3 olduğunda gitmemeye çalışıyoruz; 4 ise zaten tamamen yasak. Ancak çığ kazalarının en çok 3 risk seviyesinde yaşandığı unutulmamalı. Öte yandan benim kurtulduğum kazalarda bile skala 0 ve 1'di. Bu da gösterir ki çığ sıkalası sadece bir fikir verir, kesin bir garanti sağlamaz. Buradan hareketle sayet Alp dağlarında tırmanışa gidecekseniz, çığ riski bağlamında aşağıdaki önerilerde bulunmak isterim.

Alplerde Dağlara Gitmeden Önce:

  • lawinen.report sitesini kontrol edin.
  • Telefona SnowSafe uygulamasını indirin.

Avrupa Çığ Risk skalası, dağlardaki çığ tehlikesini değerlendirmek için 1993'ten beri Avrupa'da geçerli olan ve beş seviyeden oluşan bir değerlendirme ölçeğidir. 

Tehlike Skalası:

  1. Düşük (1): Çığ oluşumu, yalnızca büyük ek yük altında, aşırı dik yamaçlarda mümkündür. Kendiliğinden çığ beklenmez. Genel olarak güvenli koşullar hakimdir.
  2. Orta (2): Çığ oluşumu, özellikle belirtilen dik yamaçlarda, büyük ek yük altında muhtemeldir. Büyük çığlar beklenmez. Kar örtüsü genel olarak iyi bağlanmış durumdadır, ancak bazı dik yamaçlarda zayıf olabilir. Belirtilen yamaçlarda ve yönlerde dikkatli rota seçimi önerilir.
  3. Önemli (3): Çığ oluşumu, özellikle belirtilen dik yamaçlarda, az bir ek yük altında bile muhtemeldir. Zaman zaman kendiliğinden orta büyüklükte, nadiren de büyük çığlar meydana gelebilir. Kar örtüsü birçok dik yamaçta orta derecede veya zayıf bağlanmıştır. Çığ değerlendirmesinde deneyim gereklidir. Belirtilen yamaçlardan ve yönlerden mümkün olduğunca kaçınılmalıdır.
  4. Yüksek (4): Çığ oluşumu, özellikle belirtilen dik yamaçlarda, az bir ek yük altında bile muhtemeldir. Zaman zaman kendiliğinden birçok orta, sık sık da büyük çığlar meydana gelebilir. Birçok dik yamaçta kar örtüsü zayıf bağlanmıştır. Rota seçiminde, orta eğimli arazilerle sınırlı kalınmalı ve çığ akış alanlarına dikkat edilmelidir. Çığ değerlendirmesinde çok deneyim gereklidir.
  5. Çok Yüksek (5): Kendiliğinden, orta eğimli arazilerde bile, çok sayıda büyük çığ beklenir. Kar örtüsü genel olarak zayıf bağlanmış ve istikrarsızdır. Turlardan kaçınılması tavsiye edilir.
  • Eğim Açısı:
    • Orta eğimli: 30°'ye kadar
    • Dik, dik yamaçlar: 30°'nin üzerinde
    • Çok dik: 35°'nin üzerinde
    • Aşırı dik: 40°'nin üzerinde
  • Ek Yük:
    • Düşük ek yük: Örneğin, tek bir kayakçı, snowboardcu veya hedikle yürüyen kişi
    • Büyük ek yük: Örneğin, güvenlik mesafesi olmadan hareket eden bir grup kayakçı, bir pist aracı veya bir çığ patlatma işlemi

Çığ tehlikesinin, tehlike seviyesine göre katlanarak arttığı unutulmamalıdır. Özellikle "Önemli (3)" seviyesi, geniş bir tehlike aralığını kapsar ve bu seviyede dikkatli olunması gerekir.

Çığ Kazaları Hakkında Bilgiler ve İstatistikler

Bir çığ kazasında ölümlerin:

  • %33’ü kaza anında, genellikle ciddi yaralanmalar nedeniyle gerçekleşir.
  • Geri kalan %67’sinin büyük orani nefes alamama (asfiksi) nedeniyle olur. Hipotermi oranı düşük.

Kazadan canlı kurtarma ihtimali oldukça yüksek, ancak sadece 10 dakikamız var. Önceden 18 dakika olarak belirtilen bu süre, 2024 yılında 10 dakikaya indirildi. Çığda arama cihazının hayati önemi tam da burada devreye girer. İlk 10 dakika içinde kazazedeyi bulduğumuzda hayatta kalma şansı %92.

Bu yazı ve videoların amacı, çığ kazası sonrası bu kritik 10 dakikayı nasıl kullanmanız gerektiğini göstermek. Umarım hiçbir zaman çığ kazası yaşamazsınız, ancak bilgili ve hazırlıklı olmak hayat kurtarır.

Lütfen bu konuda bilinçli olun ve dağlara güvenle çıkın!


Ali Kayaturan

 

Dip Notlar:

  1. https://www.bergsteigen.com/touren/eisklettern/traunstein-nordwandkessel/
  2. https://kurier.at/chronik/oesterreich/traunstein-bergrettung-alpinismus/402741448
  3. https://www.bergsteigen.com/touren/eisklettern/hochferner-nordwand/
  4. https://www.kleinezeitung.at/international/19182738/lawinenunglueck-suedtirol-familienvater-verurteilt

Göz atılmasında fayda gördüğümüz bağlantılar: