Marmolada Güney Yüzü. Kuzey İtalya'da bulunan, Dolomitlerin en büyük duvarlarından birisi. Aykut Türem, partneri Mustafa Yeşildal ile beraber iki defa denedikleri fakat tırmanmayı başaramadıkları Vinatzer Rotasının hikayesi eşliğinde bu devasa dağ yüzünü bizlere tanıtıyor.
***
Marmolada Güney Duvarı - (Foto: Aykut Türem)Bundan sanıyorum yaklaşık 4 sene kadar evveldi. Kadim tırmanış arkadaşım Mustafa Yeşildal ile Mont Blanc Massif’e gitmiş, hem hava tarafından feci püskürtülmüş hem de Alplerin yüksekleri için ne kadar eksik olduğumuzu anlamıştık. Evet eksiktik, çünkü çok yabancıydık bu dağ ortamına. Her memleket dağcısının uğrak yeri olan, bizim Alplerimiz sayılabilecek Aladağlar’da öğrenmiştik biz de tırmanmayı. Yükseklikleri 3000 metre üzerinde olan birçok zirvesi olsa da, Aladağlar hem çok güneyde kalması hem de iklimi sebebiyle Alplerdeki yüksek dağlardan çok farklıydı. Buz çok kısıtlı bir mevsimde, çok kısa bir süre oluyordu Aladağlar’da. Kışın çokça kar yüklenmiş yamaçlar ve bol toz kar, yazın ise çıplak ve susuz vadiler ile sarp kaya duvarları. Bu yüzden bizde yıllar boyu buralara gelen her ülke dağcısının yaptığını yaptık. Önce bir iki yaz ve kış klasik çıkıştan sonra teknik dağ yüzeylerine saldırdık.
Alplerde kıyısından köşesinden gördüğümüz alpin ortamdan çok farklı bir dünyada yetişmiştik. Yanlışım yoksa Uğur Uluocak’ın yahut ODTÜ’lü dağcı dostların koyduğu isimle Toros tipi dağcılık yapmıştık. Bunu öğrenmiştik ve yapabildiğimiz en iyi iş buydu. Bu yüzden o Mont Blanc ziyareti sonrasında strateji değiştirdik ve hedefleri yüksek 4000 lik dağlardan Dolomitlerin daha alçak irtifadaki dev kaya duvarlarına çevirdik. Çünkü salt kaya tırmanmayı daha iyi biliyorduk. İkimiz de çalışma yaşantısının ağır koşulları altında artık boş zaman konusunda oldukça sıkıntılıydık. Bu yüzden yeni bir şeyler öğrenebilecek durumda değildik maalesef.
İşte bu strateji değişikliği sonrasında ben ortaya birkaç hedef attım. Laverado’nun 3 zirvesi, Marmolada Güney Duvarı, Civetta Kuzey-Batı Yüzü. Marmolada Güney yüzünde Vinatzer rotası, Messner direk varyantı da ilk ağzımdan çıkan rota olmuştu. O zamanlar dağcılık tarihine ve tırmanış kronolojilerine oldukça meraklıydım, halende elimden geldiği kadar okumaya çalışıyorum. Alplerdeki, Dolomitlerdeki büyük duvarların çoğunun isimlerini ve ilk çıkışlarının kimler tarafından yapıldığını bilirdim. Vinatzer rotası Messner direk varyantı üzerine de çokça okumuş, birçok fotoğrafını görmüştüm. Marmolada’nın devasa güney yüzünden ana zirve olan Punta Rocca’ya giden en güzel hatlardan birisiydi.
Belki bir Modern Zamanlar [1] bir Balık [2] rotası değildi ama çok güzel bir hattı Vinatzer rotası.
Marmolada Güney Duvarı - Punta Rocca Zirvesi - (Foto: Mustafa Yeşildal)Bu noktada Marmolada Güney Duvarı için bir parantez açmak ve devasa dağ yüzeyini biraz anlatmak gerekir sanıyorum. Marmolada, kuzey yarım küredeki diğer dağlardan biraz farklı. Dağın kuzey tarafında devasa bir buzul bulunmakta ve bu buzul neredeyse ana zirve kulelerine kadar uzanmakta. Buzul üzerinde kayak pistleri ve liftleri bile mevcut. Bu buzul üzerinden Marmolada’nın zirvesine ulaşmak ise görece basit bir buzul yürüyüşünden ibaret. Ancak en kolay yol bu değil, çünkü Marmolada’nın ana zirvelerinde Punta Ombretta’ya kadar giden bir teleferik bile mevcut. Yani Marmolada’nın zirvesine en kolay yoldan çıkış bir teleferik biletine bakmakta.
Ancak dağın güney tarafına geçtiğiniz anda her şey bir anda değişiyor. Marmolada’nın Güney Yüzü yaklaşık 5 km. genişliğinde ve yer yer 1000 metre yüksekliğinde dev bir duvar. Punta Penia (3,343 m), Punta Rocca (3,309 m), Punta Ombretta (3,230 m), Monte Serauta (3,069 m), ve Piz Serauta (3,035 m) olmak üzere 5 ana zirve bu uzun duvar boyunca uzanıyor. Duvarın büyüklüğü ona uzaktan baktığınızda hemen anlaşılamıyor. Aynı zamanda çok da geniş olduğu için onun bir kaya bandı olduğunu zannediyorsunuz. Gerçek duvara yaklaştıkça değişmeye başlıyor. Duvarın üzerine çıktığınız anda ise, ne kadar küçük olduğunuz çok daha iyi kavrıyorsunuz.
Şu an Marmolada Güney Duvarı üzerinde yaklaşık olarak 180 adet rota mevcut. Bu rotalardan en basitleri bile çok keyifli alpin maceralar sunarken, bazıları serbest tırmanış tarihinin en zorlu test parçalarından birkaçı ve halen kendilerini sınamak isteyen yetenekli tırmanıcıları zorlamaya devam ediyorlar.
Vinatzer rotası Messner varyantı ile Marmolada Güney Duvarını denemeye ilk olarak 2007 senesinde Cima Grande üzerinde Comici rotasını çıktıktan sonra gittik. Görece antrenmanlıydık. Hemen bir kaç gün evvel güzel bir zorlu duvar çıkmıştık. Vinatzer rotası çok fazla tekrar gören, üzeri fazlaca sabit malzeme yüklü bir alpin klasikti ve moral, motivasyonumuz oldukça yüksekti.
İşte tüm bu motivasyonun rotaya başladığımız sabah V+ zorluğundaki ilk bacada nasıl tekmelendiğini ve ayaklar altına alındığını çok iyi hatırlıyorum. 55 metrelik bir V+ ve katıksız alpin zorluk dereceleri. 1936 senesinde Giambattista “Hans” VINATZER ve Ettore CASTIGLIONI tarafından derecelendirilmiş bu basit V+ için tüm bildiğiniz sportif derecelendirme sistemlerini unutabilirsiniz. Sonrasında Mustafa ile beraber Ağustos ayında sürekli kapalı ve oldukça soğuk olan havaya rağmen duvarda tam 9 ip boyu ilerledik ve 380 metre irtifa kazandık. Duvarın ortasındaki büyük setin 3 ip boyu gerisinden oldukça soğuyan ve alçalan hava ve yavaşlık sebebiyle iniş kararı aldık. İniş esnasında yağan dolu ve yağmur ise bize inişte oldukça ter döktürdü.
Mustafa sabah hediyesi olan baca etabında - (Foto: Aykut Türem)
İlk VI dereceli ip boylarından birisi - (Foto: Mustafa Yeşildal)Açık konuşmam gerekirse o noktaya kadar tırmandığımız bu 9 ip boyunun bizim için bu zamana kadar yaptığımız tüm duvar çıkışları içerisinde en zorlusu olduğunu söyleyebilirim.
Bu şekilde düşünmemizin iki önemli nedeni vardı. Öncelikle rotayı çok kötü hava şartlarında denemiştik, (istasyonda beklerken Ağustos ayında olmamıza ve üzerimizdeki kalın kıyafetlere rağmen dişlerimiz birbirine vuruyordu) ama bundan daha önemli olarak eskinin alpin zorluk dereceleri ile günümüz modern tırmanış dereceleri arasında nasıl bir uçurum olduğunu görmüş, görmekle kalmayıp bunu suratımıza tokat gibi yemiştik.
Elimizdeki rota çizimleri ve dereceleri, rotayı 1979 senesinde ilk olarak serbest tırmanan Heinz Mariacher’in dereceleriydi. Heinz bu çizimlerde tüm duvar boyunca en zorlu ip olan 6. ip boyunu VI+ olarak derecelendirmişti. 55 metrelik bu VI+ yı bitirip istasyona vardığımda, halen burnumdan soluyordum. İp uzunluğu boyunca bulunan birçok sabit sikkeye rağmen psikolojik olarak çok zorlanmış, sırtımdaki lider çantası tarafından aşağıya çekilmiştim. Aklıma ilk gelen ise, Mustafa’nın sırtındaki o koca çanta ile burada nasıl acı çekeceğiydi. İşte bu VI+ zorluğundaki kilit 1979 senesinde derecelendirilmişti. Yani sportif tırmanış skalası daha oyunun içinde yokken.
Bir sene sonra Marmolada’yı tekrar ziyaret ettiğimizde Maurizo Giordani [3] tarafından yeni kaleme alınan Marmolada Güney Yüzü rehber kitabını aldık ve büyük bir hızla Vinatzer rotasını bulduk ve gerçekle yüzleştik.
Tüm ip boyları fikir vermesi için ayrı ayrı güncel Fransız spor derecelendirme sistemine göre de derecelendirilmiş ve 6. İp boyu için 6b+ derecesi verilmişti. Yani UIAA spor derecesine göre yaklaşık VII derece.
Vinatzer Rotası kilit ip boyu - (Foto: Aykut Türem)
Mustafa kilitte - (Foto: Aykut Türem)Bir sonraki sene gene Marmolada’ya geri geldik. Hem de büyük bir hevesle, yine Vinatzer’i deneyecektik.
Ancak kazık atan iş programlarımız nedeniyle geçe kaldık. Eylül sonu ve Ekim başında bir haftamız vardı. Bu dönemin yanlış dönem olduğunu yaşayarak öğrendik Dolomitlerde. Ancak bizim açımızdan işin en acıklı kısmı, havayı yanlış değerlendirip sezonun son güneşli gününde Marmolada Güney Yüzü'ne tamamen yanlış strateji ile girmemiz oldu. Bu güzel güneşli günü harcayarak 4 ip boyu tırmanıp gene inişe geçtik. Çünkü tek günde bitiremeyecek kadar ağırdık ve yavaştık. Bir sonraki gün içinse, meteo Marmolada bölgesi için kesin yağış veriyordu. Meteonun sözünün Alplerde-Dolomitlerde kanun olduğunu öğreneli ise çok uzun zaman olmuştu. Biz de mantıklı olanı seçtik ve Marmolada’dan hızla inerek başka mantıklı hedeflere yöneldik.
Mustafa ikinci Vinatzer denemesinde - (Foto: Aykut Türem)
Vinatzer Rotası 4. ip boyu - (Foto: Aykut Türem)Marmolada Güney Duvarı ve Vinatzer rotası Messner direk varyantı bu iki denemeden sonra bizim için artık “çıkılamayan” adını almıştı. Mustafa ile aramızda geçen her dağ sohbetinde bir kadehte bu “çıkılamayan rotaya” kalkmaya başlamıştı. Bu 28 ip boyluk ve 1110 metre ip uzunluklu rota, bizim için bir nevi kişisel bir hedef halini almıştı.
Bu sene gene görece geç sayılabilecek bir vakitte Dolomitlere gidebilecek bir aralık yarattık kendimize. Ancak bu sefer de başka bir gol yedik giderayak. Gidişimize 2 hafta kala Mustafa bir halı saha maçında fibula kemiğini çatlattı. Biz de gidişimizi 2 hafta kadar ertelemek zorunda kaldık. Uzun muayeneler, çekilen MR’lar sonrasında gitmeye karar verdik. Bunda uçak biletlerimizin iade edilemez olması da büyük rol oynadı. İkimiz de bu halimizle Vinatzer’i tırmanamayacağımızı çok iyi biliyorduk ama gene de öncesinde bir ısınma tırmanışı yaparak durumumuzu görmek istedik.
Isınma turunun sonucu, keyifli ama uzun süren bir tırmanış, şiş bir bacak ve yorulmuş bedenlerdi. Ama gene de Marmolada Güney Duvarı'nı çıkmak istiyorduk. Biz de strateji, yani rota değiştirdik. Hedefi Vinatzer rotasından, 1979 tarihli bir Heinz Mariacher klasiği olan ve belki de duvarda en çok tekrar gören VI zorluk dereceli (Grade VI) rota olan Don Kişot (Don Quixote) rotasına çevirdik.
Don Kişot rotası, Heinz Mariacher ve partneri tarafından sadece 7 saat içinde 8 sikke kullanılarak açılmış toplamda 19 ip boyluk ve 800 metre uzunluğunda gerçek bir serbest tırmanış klasiğiydi. Heinz Mariacher’in rotanın isminin neden Don Quixote koyduğunu hep merak etmiştim ve bu sorunun cevabını rotayı tırmandığımız gün Heinz Mariacher’in kendisine sorarak öğrenme şansına eriştim. Çünkü rotanın ortasındaki sette Heinz Mariacher ve partneri Ernst ile karşılaştık. Çok istemeyerek yaptığımız bu değişiklik bize serbest tırmanış tarihinin en ikonik isimlerinden biri ile tanışma ve beraber tırmanma şansı vermişti.
Bu tırmanış ve Heinz Mariacher ayrı olarak başka bir yazıda anlatılmayı hak ettiği için yazımı şimdilik noktalıyorum. Kalanı ise çok yakında gene tirmanis.org sayfalarında bulabilirsiniz.
Tırmanışla kalın.
tirmanis.org @ 2009
İletişim: Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.
[1] Modern Zamanlar-(Tempi Moderni) Heinz Mariacher ve partneri Luisa Iovane tarafından Marmolada Güney Duvarında 1982 senesinde tamamı serbest stilde açılmış 28 ip boyluk(1150 metre) bir rotadır. Kilit ip boyu döneminde VII+ olarak derecelendirilmiştir. Günümüzün modern tırmanış dereceleri göz önüne alındığında çok daha zorludur. Günümüzde bir ekstrem klasik olarak değerlendirilmektedir.
[2] Balık (Via Attraverso il Pesche) rotası Marmolada üzerindeki en meşhur ekstrem klasiklerden birisidir. Bugünün serbest tırmanış standartlarında bile inanılmaz zorlu bir tırmanış olan Balık Rotası ismini, duvarın ortasında hemen altından travers atılan balık şekilli kocaman bir nişten almaktadır. Rotanın bugünkü serbest derecesi 7b(IX-) zorluğuna kadar uzanmaktadır.
[3] Maurizo Giordani çok deneyimli bir Marmolada tırmanıcısıdır. Yaklaşık 1000’in üzerinde VI’lı alpin zorlukta (Grade VI) rota tırmanmış ve 100’ün üzerinde benzer zorlukta yeni rota açmıştır. Modern Zamanlar Rotasını, açıldıktan 3 sene sonra, 1985 senesinde serbest solo olarak tırmanan Giordani, mental ve fiziksel kapasitesi dönemin çok ötesinde bir tırmanıcıydı.