Recep İnce; son yıllarda Aladağlar’da “bolt kullanımı” merkezli tartışmalarda ve gündeme taşınan olaylarda öne çıkan, kimi zaman da hayli sert eleştiri oklarını üzerine çeken bir isim; bir “yerel tırmanıcı.” Bir “yerel tırmanıcı” çünkü Recep, eşi Zeynep (Tantekin İnce) ile birlikte 2002 senesinden bu yana P.K 16, Martı mahallesi Çukurbağ Köyü, 51660 Çamardı/Niğde adresindeki evinde yaşıyor.
Yani bizzat Aladağlar’da!
İnce çifti, İstanbul’un curcunasını epey geride bırakmış. Kendi çabalarıyla Aladağların yamacına inşa ettikleri mütevazı dağ evi hem İnce çiftine bir yuva sunuyor hem de -deyim yerindeyse- onların ekmek teknesi olarak işliyor. Bölgeye gelen yerli-yabancı tırmanıcılar heybetli Demirkazık zirvesini gören bu evde konaklayabiliyorlar, Recep ve Zeynep'ten bilgi alabiliyorlar. Gözüken o ki İnce çifti zaman içerisinde bu işi daha profesyonel bir mertebeye taşımakta karar kılmış: Recep'ten örendimize göre evlerinin hemen önündeki bir arsayı satın almışlar ve 2008, Temmuz ayından itibaren de resmi olarak "dağ evi" ruhsatıyla misafirlerine hizmet vermeye başlamışlar. Konaklayanların faydalanabileceği bir kafeyi bile hayata geçirmişler. Bugün yolunuz Aladağlar'a düşerse, Çukurbağ Köyü yol ayrımında ve İnce çiftinin evlerinin önünde "Aladağlar Camping - Climber House" yazılı tabelayı görmek mümkün. Recep ile yaptığımız yazışmalarda kendisinin de ifade ettiği üzere, artık resmi bir işletmeler.
İşte "Recep İnce"nin bolt tartışmalarında gündeme gelmesinin nedeni de belki doğrudan belki de dolaylı olarak onların tüm bu girişimlerden filizleniyor. Öyle ki, Recep’in bir “yerel tırmanıcı” olması, eşiyle beraber yaşamlarını dağcılara konaklama hizmeti vererek idame ettirmeye çalışmaları ister-istemez Recep’in üzerine bir sorumluluk yüklemekte. Çünkü bölgeye gelen, "Aladağlar Camping - Climber House"ta misafir edilen veya bir şekilde Recep’e yönlendirilen tırmanıcılar doğal olarak Aladağlar hakkında etiyle-kemiğiyle karşılarında dikilen yetkin bir yerel tırmanıcıdan aktarılan bilgilere itibar ediyorlar. Bu da Recep’in iki dudağının arasından çıkan sözcüklere büyük önem yüklüyor. Özellikle Aldağlar’da tam olarak kesinlik kazanmamış, farklı çevrelerin farklı duruşlar sergilediği bolt konusundaki etiksel yaklaşımlar göz önünde bulundurulduğunda Recep’in gösterdiği yol-yordamlar kimi dağcıların onayını alırken kimilerinin de şiddetli eleştirilerine hedef oluyor.
Buradan hareketle tirmanis.org olarak Recep İnce’ye 3 soru sorduk, 3 yanıt aldık.
Kendisine bizleri kırmayarak sorularımızı yanıtladığı için teşekkür ederiz.
Aladağlar 'da yaşıyor olmanız, zaman zaman sizin üzerinize dağlarımızın kirletilmesine karşı bir koruyuculuk misyonu yüklüyor gibi gözüküyor. Özellikle Recep İnce isminin öne çıktığını ve eleştiri konusu olduğunu görüyoruz. Buna katılıyor musun Recep, böyle bir koruyucu rolün, sorumluluğun olduğuna inanıyor musun Aladağlar üzerinde?
Her ne kadar bu işi gönüllü olarak yapmak istemesem de, burada yaşıyor olmamdan ve Aladağlar'a olan sevgimden dolayı böyle bir koruyuculuk misyonu (görevi) maalesef taşıyorum. Ama ben sadece bana gelen, gelip beni bulan ve Aladağlar hakkında bilgi sahibi olmak isteyen insanlara bir şeyler anlatabilirim. Aladağlar çok büyük bir coğrafya; kimin nerede ne yaptığını kontrol edemezsiniz. Dolayısıyla bu koruyuculuk görevini ancak imkânların elverdiği ölçüde yapabiliyorum ve bu bence çok yetersiz. Ama birlikte, yani Türkiye’deki diğer dağcı ve tırmanıcı arkadaşlarla çalışabilirsek daha etkili olabileceğimize inanıyorum.
Konu ülkemiz dağları olduğunda en çok başı çeken ve yıllardır sürüp giden tartışma malum: Bolt kullanımı. Pek çok kez konuşuldu, tartışıldı, toplantılar yapıldı. Ne var ki halen yüksek dağlarda bolt kullanımı konusunda kabul görmüş, kesinlik kazanmış bir konvansiyon oluşmuş değil. Recep, sen özellikle Aladağlar 'a gelen ve tüm bu etiksel tartışmalardan habersiz olan yabancı tırmanıcılara rota açımı olsun, bolt kullanımı olsun bu ve benzer kritik başlıklarda hangi etiksel çerçevede düşüncelerini seslendiriyorsun? Kısaca Recep İnce’nin zihninde kemikleşmiş net bir bolt etiği ve kurallar silsilesi mevcut mu, aktarabilir misin?
Açık ve net bir şekilde söyleyebilirim ki, yüksek dağlarda boltlu rota açılmasını destekliyorum. Ancak her zaman söylediğim bir şey var ki o da şudur: Açılan boltlu rotanın sayısından çok rotanın kalitesi önemlidir. Kısacası az ama kaliteli rota olsun istiyorum. Diğer bir deyişle, Aladağlar'da her önüne gelen rota açmasın diyorum. Bunun için de, Türkiye'den hala tırmanan, üreten ve rota açan birçok alpin tırmanıcının da fikrini alarak bir takım etik kurallar oluşturdum ve bunları da gelen tırmanıcılara aktarıyorum. En son çıkan, Aladağlar Kaya Tırmanış Rehberi'nde[1] de bunları yazılı olarak belirttim.
Bu kurallar (Aladağlar'da rotalar ve etikler) kısaca şunlar:
Aladağlar, 1900’lü yılların başından beri pek çok gezgin araştırmacı, dağcı ve yürüyüşçü insanın ilgi odağı olmuştur. Özellikle dağcılık ve kaya tırmanışı sporuyla ilgilenen insanlar pek çok yeni rota ve tırmanış hattı açmışlardır. Bu rotalar geleneksel tırmanış malzemesi kullanılarak açılmıştır. Aladağlar'ın çok çeşitli yüzlerinde bulunan bu rotaların sayıları bugünlerde 150’li rakamlara ulaşmıştır.
Bu rotalarla birlikte, Aladağlar’da uzun yıllardan beri süregelen bir dağcılık ve tırmanış kültürü oluşmuştur. Spor tırmanış ise Türkiye'de yeni gelişen ve dağcılığın karşısına yeni çıkan bir olgudur. Aladağlar'da çok ip boylu spor (alpin spor) rota açmak yasak değildir, ama dağcılık kültürümüzü, geleneksel rotalarımızı ve hatlarımızı korumak zorundayız. Bu nedenle; Aladağlar'ın herhangi bir yerinde rota açmak istiyorsanız, lütfen bize bilgi verin: Aladağlar'da kim, nerede, ne zaman ve nasıl rota açmak istiyor? Bu ve benzeri soruların yanıtını almadan, kesinlikle rota açılmasına izin verilmeyecektir. Bilgi verilmeden ve danışılmadan açılan tüm rotalar sökülecektir.
Etiklerimiz:
Rota açarken dikkat ettiğimiz noktalar:
- Rota açmadan önce, rota açılacak yer ile ilgili bilgileri yerel tırmanıcılara haber verin.
- Kesinlikle geleneksel çıkılabilecek çatlak hatlarında ve yüzeylerde (boltlu) rota açmayın. Bu çok önemli!
- Boltlar en az 10mm çapında paslanmaz çelik olmalıdır.
- Rota istasyonlarında kesinlikle iki adet bolt vardır. İniş için ise bir karabina bırakın.
- Rota açarken doğal kaya hattını, kesinlikle çekiç veya matkap kullanarak bozmayın.
- Yapay tutamak açmayın. Tutamak yapıştırmayın.
- Alpin coğrafyada, aynı yüzeyde birbirine yakın rotalar açmayın.
- Alpin coğrafyada, birbirini çapraz kesen veya varyant yapan rotalar açmayın.
- Alpin coğrafyada spor rota kesinlikle açmayın.
- Rotalara yeniden bolt veya sikke ilave ederek rotayı bozmayın.
- Rotaların üzerindeki tutamakları tırmanış tozu ile veya tebeşirle işaretlemeyin.
- Açtığınız rotayı mutlaka temizleyin; Özellikle Kazıklı vadisinde açılacak rotalar oldukça yoğun bir temizleme işlemi gerektiriyor.
- Rota açarken ağaç kesmeyin.
- Kuş yuvalarının olduğu yerlere rota açmayın.
- Alpin coğrafyada, yapay tırmanış yaparak, bolttan bolta tırmanarak rota açmayın. Kısacası, Her metrede bir bolt çakmayın.
- Spor tırmanış bahçelerinde rotaları üstten inerek veya alttan tırmanarak açın.
- Alpin coğrafyada, rotaları alttan tırmanarak açın. Kesinlikle üsten inerek rota açmayın.
- Rotaların isimlerini ve derecelerini rota altlarına yazmayın.
(Detaylı bilgi için: Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.)
Şayet günün birinde kesin olarak kabul görmüş ve bolt sorununa da çözüm getiren bir konvansiyon oluşturulabilirse, bunun pratikte nasıl işlevsel kılabiliriz? Sen oraya gelen yabancı uyruklu tırmanıcıları doğrudan gözlemleme fırsatına sahipsin uzunca zamandır. Bu insanların bizim etiğimize ayak uydurmalarını sağlamak adına ne gibi gerçekçi yollar izlenebilir; senin fikrini öğrenebilir miyiz?
Dünyadaki tüm tırmanış bahçeleri kendi etiklerine ve kurallarına sahiptir. Gayet tabii bizim de kendi kurallarımız olacaktır. Gelen yabancı tırmanışçı bu kurallara uymak mecburiyetindedir. Doğru olan budur. Şimdiye kadar aksi bir durumla karşılaşmadık. Hangi tırmanıcıya kurallarımızı söylesek, saygıyla karşıladılar. Ama bunlar bizim ulaşabildiğimiz insanlardı. Bu kuralları daha geniş kitlelere duyurmak için internet ortamını kullanabiliriz. Vertical, Up, Pareti, Alp gibi Fransa, İngiltere, Almanya ve İtalya’da basılan birçok dergide bunları yayınlayabiliriz. Ama ortada uzlaşılmış bir kural yok. Yok, ama biz yine de birçok kişiden kabul gören bu kuralları Aladağlar tırmanış rehberine koyduk. Çünkü daha fazla bekleme lüksümüz yok ve bugün bu rehber kitap Amerika'dan Kanada'ya Almanya'dan İtalya'ya, Fransa'ya kadar gitmiş durumda.
Dipnotlar:
[1] Recep İnce, Aladağlar Kaya Tırmanış Rehberi. Aladağlar’da bulunan Çok ip boylu spor(alpin spor) rotalar ile Cımbar vadisi ve Kazıklı vadilerinde bulunan spor rotaları kapsamaktadır.2008 basımı. Kitap satış noktaları: Adrenalin, Gezgin outdoor, Geyikbayırı climbers garden ve Aladağlar camping.